Aksaray Tarihi Aksaray Resimleri
AKSARAY'IN TARİHİ YERLERİ
Aksaray Kalesi: Kale, Karamanoglu Mehmed Bey zamaninda Emir-ül-Umera Ali Bey Çelebi tarafindan, Mimar Islamoglu Hoca Ibrahim'e yaptirilmistir. Kaleden günümüzde Ulu Caminin güneyindeki surlardan kalintilar kalmistir.
Keçi Kalesi: Aksaray-Adana yolunun 35. kilometresinde çevreye hakim bir tepe üzerindedir. Kale duvarlari harçsiz büyük taslarla yapilmistir. Iç kale yontma tas ve tugladandir. Günümüzde harap bir haldedir.
Orta Kuyu Kalesi ve Harabesi: Eskil kazasinin bir yaylasi olan Orta Kuyu'da yer alir. Günümüzde harabe halindedir. Eski devirlere ait oldugu tahmin edilmektedir.
Tavsanli Kale: Taspinar bucaginin kuzeyinde bir tepe üzerinde yer alir. Içi magaralarla doludur. Hititler devrinden kalma bir eserdir. Roma ve Bizans döneminde yapilan kale surlarindan günümüzde hiçbir sey kalmamistir. Bazi kaynaklarda ismi Ibiz Kalesi olarak geçer.
Zincirli Kale: Yaprakhisar köyünün yakininda bir tepe üzerinde olup, harabe halindedir. Eski kaynaklarda Yaprakhisari adiyla geçmektedir.
Eyüphisar Kalesi (Kale Balta): Kale Balta köyünün kuzeyinde bir tepe üzerinde kurulmustur. Günümüzde harabe halindedir. Kale taslari çevre köylerde ev yapiminda kullanilmistir.
Aksaray: Beyaz mermerden yapildigi için bu isim verilmistir. Il, ismini bu saraydan alir. Saray, Ikinci Kiliç Arslan tarafindan yaptirilmistir.
Egri Minare (Kizil Minare): Egri Minare Aksaray merkezinde yer almaktadir.
Selçuklu dönemine ait olup, 1221-1236 yillari arasinda yapildigi sanilmaktadir. Kirmizi tugladan yapildigi için Kizil Minare olarak anilmaktadir.
Dört köse bir kaidenin üzerine oturtulan silindirik gövde, ince bir silme ile iki kisma bölünmüs, alt kismi zikzak, üst kismi mavi ve yesil çini mozaiklerle kaplanmistir. Minare yikilma tehlikesi ile karsi karsiya olmasi nedeniyle 1973 yilinda çelik halatlarla baglanmistir. Yanindaki cami, sonradan yapilmistir.
Selime Camii: Selime köyünde bulunan bu camiye Selimiye Camii ve Hamza Bey Camii de denilmektedir. 1524'te, Oruç Beyin oglu Hamza Bey tarafindan yaptirilmistir.
Ulu Camii: Karamanoglu devrinde Sultan Mehmed Bey (1408) zamaninda yapilmistir. Yapi dikdörtgen planlidir. Mihrap önündeki iki kubbe disinda çapraz tonoz örtülüdür. Zengin bezemeli, agaç minber üçüncü Kiliç Arslan'in yikilan camisinden getirilmistir.
Bedriyye Medresesi: Danismendogullarindan Nizameddin Yagibasan'in oglu Bedreddin Yusuf tarafindan yaptirilmistir. 1327'de yikilan medresenin yerine kesme tastan iki katli yedi odali bir medrese insa edildi. Medrese özel idare tarafindan müderris Kadizade Ibrahim Efendinin ogullarina satilmis olup, halen Kadiogullarinin mülkündedir.
Beramuni Medresesi: Gündogdu Mahallesinde olan medrese, günümüzde yikilmis olup, sadece kapisinin sol kanadi kalmistir. Medresenin yapildigi tarih ve yaptirani gösteren kitabe bulunmamaktadir.
Zincirli Medresesi: On dördüncü asir yapisidir. Çini mozaik kapli güney eyvaninin yanindaki iki oda kubbelidir. Günümüzde müze haline getirilmistir.
Cemaleddin-i Aksarayi Türbesi: Ervah Kabristanindadir. Büyük alim Cemaleddin-i Aksarayi burada medfundur. Günümüzde harap bir haldedir. Türbenin yaninda iki odali tekke vardir.
Somuncu Baba Türbesi (Hamid-i Aksarayi): Aksaray Kabristaninin ortalarindadir. Türbenin üstü açiktir. 1980'de tamir ettirilerek bugünkü hale getirilmistir. Yildirim Bayezid Han zamaninda Bursa Ulu Camii yapimi sirasinda, somun yapip isçilere verdigi için Somuncu Baba lakabiyla meshur olmustur. Somuncu Baba büyük alim ve evliya bir zatti. Ayni zatin Darende'de de bir türbesi oldugu rivayet edilmektedir.
Hangah ve Darphane: Sih Hamid Mahallesinde Baba Yusuf Türbesi karsisindadir. Danismendogullarindan Melik Mahmud Arslan Gazi yaptirmistir. Ilhanli mimari tarzinda tugla ile yapilmistir. Para basilan yerleri durmaktadir.
Alay Han: Ankara-Kayseri karayolu üzerindedir. Sultanlar tarafindan yapilan hanlarin ilk örneklerindendir. Hanin avlusu yikilmistir. Kapisinda iki gövdeli bir arslan figürü vardir.
Sultan Han: Konya-Aksaray karayolu üzerindedir. Distan kulelerle desteklenmis görkemli bir kaleyi andiran han, Birinci Alaeddin Keykubat zamaninda yapilmistir. Üçüncü Giyaseddin Keyhüsrev zamaninda, vali Serafeddin Ahmed bin Hasan tarafindan tamir ettirilmistir. Yaklasik 5000 metrekarelik bir alana kurulu olan hanin yazlik ve kislik bölümleri vardir. Günümüzde yikinti halindedir.
Agzi Kara Han: Alaeddin Keykubat devri eserlerindendir. Sathi kabartmalar halinde geometrik motiflerle bezenmis bir kapisi vardir. Avlusunun ortasinda bulunan kösk mescid muhtesem bir eserdir.
Asikli Höyük: Il merkezinin 25 km dogusundadir. Çok eski devirlere ait kalintilar mevcuttur.
Acem Höyük : Il merkezinin 18 kilometre kuzeybatisindadir. Günümüzde burada bir köy bulunmaktadir. M.Ö. 3000 yilindan beri yerlesim merkezi olarak kullanilmistir.
Agaçalti Kilisesi : Dokuzuncu asra aittir. Ihlara Vadisindedir. Daniel Kilisesi adiyla da bilinir. Ayrica Ihlara Vadisinde Pürenlisekli Kilisesi, Kokar Kilise, Yilanli Kilise ve Kargedik Kiliseleri de vardir.
Tabii güzellikleri : Akrasay ili güzel manzarali, daglar, vadiler ve sifali kaplicalara sahiptir. Baslica tabii güzellikleri sunlardir:
Ihlara Vadisi : Aksaray, Hristiyanligin daha ilk yillarinda önemli bir din merkezi olmustur. Kayseri'li Basilus ve Nazianzos'lu Gregorius gibi mezhep kuruculari 4. yy. da burada yetismislerdir. Misir ve Suriye sisteminden ayri bir manastir hayatinin kurallarini bunlar tespit etmislerdir.
Böylece Yunan ve Slav sistemi dogmustur. Misir ve Suriyeli rahiplerin dünya ile olan iliskilerini kesmelerine ragmen Basilus ve Gregorius'un rahipleri dünya ile olan iliskilerini kesmiyorlardi. Bu yeni anlayisin yeri Belisirma idi.
Gregorius, teslis inancina yeni bir izah getirerek Hz. Isa'nin tanriligi tartismasinda Iznik toplantisi görüslerine kuvvet kazandiran fikirler ileri sürdü. Böylece Hristiyanlik tarihinde öncü bir aziz oldu. Gregorius'un yetistigi kayalik bölge (Belisirma, Ihlara, Gelveri) Manastir ruhuna uygun, kayalara oyulan kiliseler toplulugu haline geldi.
Arap akinlarina karsi, Hasandagindaki müdafaa kaleleri karsi koyunca bu kiliseler faal ibadet merkezi durumlarini devam ettirdiler.
Ihlara vadisindeki kayalara oyulmus bu freskli kiliseler, korunarak yeryüzünde esine rastlanmayan bir tarih hazinesi olarak zamanimiza kadar gelmistir.
Hristiyanligin ilk yillarindan itibaren kayalarin rahatlikla kazilmasiyla meydan getirilen bu freskli kiliseler ve iskan yerleri 14 km boyunca Ihlara'dan Selime'ye kadar devam eden “IHLARA VADISI” içerisinde yer alirlar.
Kiliselerden sadece ikisinin tarihi tespit edilmistir. Direkli Kilise (976-1025), Saint Georges (1283-1295) yillarina aittir.
Sonuncusu çaginin sanatinin tipik bir örnegidir. Bir Selçuk Sultaninin elbisesini gösteren resim, Türk Hükümdarinin himaye ve yardimi ile bu kilisenin yapildigina belge teskil etmektedir.
X. yy. ortasinda Bizansin Toroslar ve Klikya bölgelerini geri almasiyla Ihlara bölgesinde de yeni Kiliselerin yapildigi görmekteyiz. Bahaeddin Samanligi Kilisesi, Sümbüllü Kilise ve Direkli Kilise resimleri bu yüzyilda islenmistir. Ala Kilise, Akhisar'daki Çanli Kilise ve Karagedik Kilisesi XI. yy. baslarindaki bizans sanatina örnek teskil eder. Eski kiliseler sonradan bazi Bizans tipi resimler de ilave edilmistir. Bu davranis, XI. yy. da Selçuk Türklerinin bölgeye gelmesiyle son bulur. Fakat bölgedeki dini hayat devam eder. Bölgede kilise hayati 1924'deki nüfus mübadelesiyle son bulur.
Hamambogazi Tuzlusu Kaplicasi : Aksaray-Nevsehir-Ankara kavsaginin kuzeyindedir. Toprak alkali, bi karbonatli ve çok karbondioksitli olan bu su, karaciger ve safrakesesi hastaliklariyla metabolizma rahatsizliklarina faydalidir.
Ziga Kaplicasi: Aksaray'a 40 km uzaklikta Yaprakhisar köyü yakinlarindadir. Romatizma rahatsizligina ve karin içi hastaliklarinda faydalidir. Içildiginde mide, barsak, karaciger ve safrakesesi üzerinde çok iyi tesirleri oldugu tesbit edilmistir.
Keçi Kalesi: Aksaray-Adana yolunun 35. kilometresinde çevreye hakim bir tepe üzerindedir. Kale duvarlari harçsiz büyük taslarla yapilmistir. Iç kale yontma tas ve tugladandir. Günümüzde harap bir haldedir.
Orta Kuyu Kalesi ve Harabesi: Eskil kazasinin bir yaylasi olan Orta Kuyu'da yer alir. Günümüzde harabe halindedir. Eski devirlere ait oldugu tahmin edilmektedir.
Tavsanli Kale: Taspinar bucaginin kuzeyinde bir tepe üzerinde yer alir. Içi magaralarla doludur. Hititler devrinden kalma bir eserdir. Roma ve Bizans döneminde yapilan kale surlarindan günümüzde hiçbir sey kalmamistir. Bazi kaynaklarda ismi Ibiz Kalesi olarak geçer.
Zincirli Kale: Yaprakhisar köyünün yakininda bir tepe üzerinde olup, harabe halindedir. Eski kaynaklarda Yaprakhisari adiyla geçmektedir.
Eyüphisar Kalesi (Kale Balta): Kale Balta köyünün kuzeyinde bir tepe üzerinde kurulmustur. Günümüzde harabe halindedir. Kale taslari çevre köylerde ev yapiminda kullanilmistir.
Aksaray: Beyaz mermerden yapildigi için bu isim verilmistir. Il, ismini bu saraydan alir. Saray, Ikinci Kiliç Arslan tarafindan yaptirilmistir.
Egri Minare (Kizil Minare): Egri Minare Aksaray merkezinde yer almaktadir.
Selçuklu dönemine ait olup, 1221-1236 yillari arasinda yapildigi sanilmaktadir. Kirmizi tugladan yapildigi için Kizil Minare olarak anilmaktadir.
Dört köse bir kaidenin üzerine oturtulan silindirik gövde, ince bir silme ile iki kisma bölünmüs, alt kismi zikzak, üst kismi mavi ve yesil çini mozaiklerle kaplanmistir. Minare yikilma tehlikesi ile karsi karsiya olmasi nedeniyle 1973 yilinda çelik halatlarla baglanmistir. Yanindaki cami, sonradan yapilmistir.
Selime Camii: Selime köyünde bulunan bu camiye Selimiye Camii ve Hamza Bey Camii de denilmektedir. 1524'te, Oruç Beyin oglu Hamza Bey tarafindan yaptirilmistir.
Ulu Camii: Karamanoglu devrinde Sultan Mehmed Bey (1408) zamaninda yapilmistir. Yapi dikdörtgen planlidir. Mihrap önündeki iki kubbe disinda çapraz tonoz örtülüdür. Zengin bezemeli, agaç minber üçüncü Kiliç Arslan'in yikilan camisinden getirilmistir.
Bedriyye Medresesi: Danismendogullarindan Nizameddin Yagibasan'in oglu Bedreddin Yusuf tarafindan yaptirilmistir. 1327'de yikilan medresenin yerine kesme tastan iki katli yedi odali bir medrese insa edildi. Medrese özel idare tarafindan müderris Kadizade Ibrahim Efendinin ogullarina satilmis olup, halen Kadiogullarinin mülkündedir.
Beramuni Medresesi: Gündogdu Mahallesinde olan medrese, günümüzde yikilmis olup, sadece kapisinin sol kanadi kalmistir. Medresenin yapildigi tarih ve yaptirani gösteren kitabe bulunmamaktadir.
Zincirli Medresesi: On dördüncü asir yapisidir. Çini mozaik kapli güney eyvaninin yanindaki iki oda kubbelidir. Günümüzde müze haline getirilmistir.
Cemaleddin-i Aksarayi Türbesi: Ervah Kabristanindadir. Büyük alim Cemaleddin-i Aksarayi burada medfundur. Günümüzde harap bir haldedir. Türbenin yaninda iki odali tekke vardir.
Somuncu Baba Türbesi (Hamid-i Aksarayi): Aksaray Kabristaninin ortalarindadir. Türbenin üstü açiktir. 1980'de tamir ettirilerek bugünkü hale getirilmistir. Yildirim Bayezid Han zamaninda Bursa Ulu Camii yapimi sirasinda, somun yapip isçilere verdigi için Somuncu Baba lakabiyla meshur olmustur. Somuncu Baba büyük alim ve evliya bir zatti. Ayni zatin Darende'de de bir türbesi oldugu rivayet edilmektedir.
Hangah ve Darphane: Sih Hamid Mahallesinde Baba Yusuf Türbesi karsisindadir. Danismendogullarindan Melik Mahmud Arslan Gazi yaptirmistir. Ilhanli mimari tarzinda tugla ile yapilmistir. Para basilan yerleri durmaktadir.
Alay Han: Ankara-Kayseri karayolu üzerindedir. Sultanlar tarafindan yapilan hanlarin ilk örneklerindendir. Hanin avlusu yikilmistir. Kapisinda iki gövdeli bir arslan figürü vardir.
Sultan Han: Konya-Aksaray karayolu üzerindedir. Distan kulelerle desteklenmis görkemli bir kaleyi andiran han, Birinci Alaeddin Keykubat zamaninda yapilmistir. Üçüncü Giyaseddin Keyhüsrev zamaninda, vali Serafeddin Ahmed bin Hasan tarafindan tamir ettirilmistir. Yaklasik 5000 metrekarelik bir alana kurulu olan hanin yazlik ve kislik bölümleri vardir. Günümüzde yikinti halindedir.
Agzi Kara Han: Alaeddin Keykubat devri eserlerindendir. Sathi kabartmalar halinde geometrik motiflerle bezenmis bir kapisi vardir. Avlusunun ortasinda bulunan kösk mescid muhtesem bir eserdir.
Asikli Höyük: Il merkezinin 25 km dogusundadir. Çok eski devirlere ait kalintilar mevcuttur.
Acem Höyük : Il merkezinin 18 kilometre kuzeybatisindadir. Günümüzde burada bir köy bulunmaktadir. M.Ö. 3000 yilindan beri yerlesim merkezi olarak kullanilmistir.
Agaçalti Kilisesi : Dokuzuncu asra aittir. Ihlara Vadisindedir. Daniel Kilisesi adiyla da bilinir. Ayrica Ihlara Vadisinde Pürenlisekli Kilisesi, Kokar Kilise, Yilanli Kilise ve Kargedik Kiliseleri de vardir.
Tabii güzellikleri : Akrasay ili güzel manzarali, daglar, vadiler ve sifali kaplicalara sahiptir. Baslica tabii güzellikleri sunlardir:
Ihlara Vadisi : Aksaray, Hristiyanligin daha ilk yillarinda önemli bir din merkezi olmustur. Kayseri'li Basilus ve Nazianzos'lu Gregorius gibi mezhep kuruculari 4. yy. da burada yetismislerdir. Misir ve Suriye sisteminden ayri bir manastir hayatinin kurallarini bunlar tespit etmislerdir.
Böylece Yunan ve Slav sistemi dogmustur. Misir ve Suriyeli rahiplerin dünya ile olan iliskilerini kesmelerine ragmen Basilus ve Gregorius'un rahipleri dünya ile olan iliskilerini kesmiyorlardi. Bu yeni anlayisin yeri Belisirma idi.
Gregorius, teslis inancina yeni bir izah getirerek Hz. Isa'nin tanriligi tartismasinda Iznik toplantisi görüslerine kuvvet kazandiran fikirler ileri sürdü. Böylece Hristiyanlik tarihinde öncü bir aziz oldu. Gregorius'un yetistigi kayalik bölge (Belisirma, Ihlara, Gelveri) Manastir ruhuna uygun, kayalara oyulan kiliseler toplulugu haline geldi.
Arap akinlarina karsi, Hasandagindaki müdafaa kaleleri karsi koyunca bu kiliseler faal ibadet merkezi durumlarini devam ettirdiler.
Ihlara vadisindeki kayalara oyulmus bu freskli kiliseler, korunarak yeryüzünde esine rastlanmayan bir tarih hazinesi olarak zamanimiza kadar gelmistir.
Hristiyanligin ilk yillarindan itibaren kayalarin rahatlikla kazilmasiyla meydan getirilen bu freskli kiliseler ve iskan yerleri 14 km boyunca Ihlara'dan Selime'ye kadar devam eden “IHLARA VADISI” içerisinde yer alirlar.
Kiliselerden sadece ikisinin tarihi tespit edilmistir. Direkli Kilise (976-1025), Saint Georges (1283-1295) yillarina aittir.
Sonuncusu çaginin sanatinin tipik bir örnegidir. Bir Selçuk Sultaninin elbisesini gösteren resim, Türk Hükümdarinin himaye ve yardimi ile bu kilisenin yapildigina belge teskil etmektedir.
X. yy. ortasinda Bizansin Toroslar ve Klikya bölgelerini geri almasiyla Ihlara bölgesinde de yeni Kiliselerin yapildigi görmekteyiz. Bahaeddin Samanligi Kilisesi, Sümbüllü Kilise ve Direkli Kilise resimleri bu yüzyilda islenmistir. Ala Kilise, Akhisar'daki Çanli Kilise ve Karagedik Kilisesi XI. yy. baslarindaki bizans sanatina örnek teskil eder. Eski kiliseler sonradan bazi Bizans tipi resimler de ilave edilmistir. Bu davranis, XI. yy. da Selçuk Türklerinin bölgeye gelmesiyle son bulur. Fakat bölgedeki dini hayat devam eder. Bölgede kilise hayati 1924'deki nüfus mübadelesiyle son bulur.
Hamambogazi Tuzlusu Kaplicasi : Aksaray-Nevsehir-Ankara kavsaginin kuzeyindedir. Toprak alkali, bi karbonatli ve çok karbondioksitli olan bu su, karaciger ve safrakesesi hastaliklariyla metabolizma rahatsizliklarina faydalidir.
Ziga Kaplicasi: Aksaray'a 40 km uzaklikta Yaprakhisar köyü yakinlarindadir. Romatizma rahatsizligina ve karin içi hastaliklarinda faydalidir. Içildiginde mide, barsak, karaciger ve safrakesesi üzerinde çok iyi tesirleri oldugu tesbit edilmistir.