Kırşehir Tarihi Kırşehir Resimleri
KIRŞEHİR'İN TARİHİ YERLERİ
Anadolu'nun en sirin ili Kirsehir islek yol güzergahlarinda bulunmasi nedeniyle çesitli uygarlik ve kültürlerin etkisinde kalmistir. Kirsehir de tarihi eserlerin hemen hemen hepsi Türklerin yaptigi ve çogunlukla medrese, cami ve türbelerden meydana gelir.
Camiiler
Cacabey Camii : Kirsehir il merkezinde yer alan medrese halk arasinda minaresindeki yesil çinilerden dolayi "Cincikli Camii" olarak bilinmektedir. Selçuklular döneminde Kirsehir Emiri Nurettin Cibrilbin Cacabey tarafindan 1271-1272 yillarinda yapilmistir. Döneminde astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermistir. Taç kapisinin hemen solunda Cacabey'in yattigi türbe yer almaktadir. Günümüzde Camii olarak kullanilan Medrese Kirsehir il merkezinde yer almaktadir. Minaresindeki mavi çinilerden dolayi halk arasinda "Cincikli Camii" olarak adlandirilir. Medrese, Anadolu Selçuklu Sultani II.Giyaseddin Keyhüsrev döneminde, Kirsehir emiri Nureddin Caca tarafindan 1271-1272yillari arasinda yaptirilmistir.Iki eyvanli kapali avlulu medrese grubuna girmektedir. Döneminde astronomi yüksek oklu olarak hizmet veren Medrese dünyada gözlemevi olarak yapilan ilk yapittir. Büyük kubbenin hemen altinda, Yildizlarin incelendigi bir havuz bulunmaktadir. Mukarnas kavsarali iki renkli tas isçiliginin Taç kapisi mimari bir saheserdir. Minaresi yapidan ayri olup, Gözlem kulesi niteligini tasir. Ana eyvanda yer alan karsilikli iki sütun, koni ve küre biçimlerinin üst üste bindirilmesiyle olusmustur Bu sütun düzenlemesinin Anadolu Türk Sanatinda baska bir örnegi bulunmamaktadir. Medrese yakin zamanda restore edilmistir. Yerli ve yabanci turistlerin ilgisini çeken Camii, Kirsehir'in En büyük tarihi Camisidir.
Ahi Evran Camii: Kirsehir il merkezinde kendi adiyla anilan mahallede yer almaktadir. 1482 yilinda Ahi Evran'in takipçilerinden birisi tarafindan yaptirilmistir. Zaviye planli mescit, Ahiligin kurucusu Ahi Evran'in Türbesi ve zaviye - tekke olarak kullanilan mekanlardan olusmaktadir. Külliye Ahi Evran türbesi ile Zaviye- Tekke olarak kullanilan mekanlardan olusmaktadir. Üç kubbe üzerine kare planli olup, kesme tastan insa edilmistir. Ama mekanin saginda mescit solunda Ahi Evran'in mezarinin bulundugu bir türbe bulunmaktadir. Tek minareli olarak insa edilmis olan yapi 1972 yilinda Vakiflar genel Müdürlügü tarafindan restore edilerek camii olarak hizmete açilmistir.
SultanAlaadin Keykubat Camii: Selçuklu eserleri arasinda önemi büyüktür.1242 de yapilmis olup 1893 de Ahmet Arifi Bey bastan basa onarmistir. Bugün Kirsehir müze deposudur.Selçuklu Sultani Alaadin Keykubat yaptirmistir. Camii kesme tastan yapilmistir. Tek serefeli minaresi vardir. Kirsehir'in ortasindaki kalede bulunmaktadir.
Kapucu Camii: Bu Caminin Osmanli döneminde Kapucu Mehmet Pasa tarafindan yaptirildigi söylenmektedir. Merkezi planli, son osmanli yapisidir. Kesin yapim tarihi bilinmemektedir. Yapiya üç bölümlü son cemaat yerinden girilir. Büyük kubbesi sekizgen bir kasnaga oturmaktadir. Asil ibadet yeri kare planlidir.
Çarsi Camii: Sehrin merkezindedir. 1864 yilinda Hüseyin bey isimli bir kisi tarafindan mescit seklinde yaptirilmistir. Yapi dik açili ve minaresizdir. Cami'nin Kirlangiç tipi tavani, örnekleri içinde en büyük olanidir. Osmanli dönemine ait en son eserlerden biridir
Lale Camii: 14. asir ilhanli devrine aittir. Mengücük hanedani Lala'lar dan birinin yaptirdigi sanilan ve üzerinde yazili bir tarihi bulunmayan cami, Melik gazi Kümbetinin hemen yanindadir. Mimari yapisi itibariyle 13. yy. ait oldugu sanilmaktadir. Yine caminin mimari tarzi, Buranin bir cami olarak degil, bir kervansaray yada darphane olarak yaptirildigi kanisini uyandirmaktadir. Kesmetas kemerlerle sütunlar üzerine binen üç kubbe ile örtülüdür. Bati yönündeki yalniz izleri kalmis kemer baslangiçlarina bakildiginda, daha önceden de iki kubbenin varligi anlasilmaktadir. Cami'nin mimari özelligi yoksa da Kirlangiç kuyrugu seklindeki çatisi ilginçtir. Ülkemizde bu tip çati çok nadirdir.
Türbeler
Yunus Emre Türbesi: Mutasavvuf ve büyük Türk sairi Yunus emre Kirsehir'de dogmus ve bu civarda yasamistir. Yunus, çagdasi olan Haci Bektasi veli, Asikpasa, Süleyman Türkmani gibi mana güneslerinden etkilenmistir. Yunus emre Merkez ilçeye bagli Ulupinar kasabasinda ziyarettepe adli türbede yatmaktadir.
Melik Gazi Türbesi: 1250 yilinda Melik Gazinin esi Muhterem Hatun tarafindan yaptirilmistir. Konik Külahli sekizgen kenarli bir yapidadir. Mermer taç kapinin süsleri çok zengindir. Anadolu Selçuklularina ait güzel bir kümbettir. Içinde Mengücükoglu Beyi Muzafferüddin Behram Sahin ve esinin kabri vardir.
Asik Pasa Türbesi: Kirsehir Merkez Asikpasa Mahallesinde bugünkü Ankara ,Kayseri yolu üzerindeki tepede yer almaktadir. 1333 yilinda Sivas Hükümdari Eratna bey'in veziri Ali Sah Ruhi tarafindan yaptirilmistir. Türkçe'nin zenginligini savunan ve eserlerini Türkçe olarak yazan, mutasavvif ve halk sairi Asik pasa bu türbede yatmaktadir. Beyaz mermerlerden islenmis türbe, Eratna Beyligi mimari özelliginin tek örnegi olarak kalmistir. Türbe koridor ve Mezarin bulundugu kare bölümden ibaretdir. Taç kapisi üzerindeki mermer oymaciligi, istiridye nisi seklindedir. Dis görüntüsü ile kirgiz çadirlarini andirmaktadir. Bu özelligi ile Anadolu'nun diger yörelerindeki Türbe mimarisinden farklidir. Ilimizde en çok ziyaret edilen yerlerden biri olan türbe, 1935 ve 1976 yillarinda "Vakiflar Genel Müdürlügü" tarafindan restore edilmistir.
Fatma Hatum Türbesi: Kirsehir Yenice Mahallesi Kümbetalti mevkii'nde yer almaktadir. 1266 yilinda dönemin Ilhanli ileri gelenlerinden Hoca Aka Maatir tarafindan Fatma Hatun adina yaptirilmistir. Türbe; köseleri üçgen pahli kare kaide üzerine sekizgen gövdelidir. Örtü sistemi, içte tugla örülü kubbe, dista küfeki tasiyla kaplanmis sekizgen konik külahlidir. Yapi düzgün kesme taslarla insa edilmistir.
Ahi Evran Türbesi: Kirsehirin merkezinde ayni adi tasiyan caminin sol tarafindadir.Ahilik teskilatini kuran ve Andoluya yayginlastiran Ahi Evran Veli bu türbede yatmaktadir. Türbe 1481 yilinda, Fatih Sultan Mehmet'in kayinbiraderi Alaüddevle tarafindan yaptirilmistir. Türbeye cami içinden bir merdivenle çikilir. Üç kubbe ile örtülü olan türbe kesme tastan yaptirilmistir.
Kalendar Baba Türbesi: Karakurt kaplicasinin yanindadir. Kümbet Selçuklu hükümdarlarindan Kiliçarslan tarafindan 1135 tarihinde yapilmistir. Kümbetin (Türbe) yaninda yari harap bir vaziyette mescidi de bulunmaktadir.
Süleyman Türkmani Türbesi: Sehrin dogusundaki Imaret Mahallesi'nde tepe üzerindedir. Burada, Asik Pasa'nin ögretmeni Seyh Süleyman Türkmani ile, soyundan gelenlere ait sekiz sanduka vardir. Türbeye bir sahanliktan girilmektedir. Çevredeki mermer kalintilari, burada daha baska kalintilarin bulundugunu göstermektedir.
Muhterem Hatun türbesi: Muhammet Ibrahim kizi Melik Hatun'a ait olan mezara, halk “Muhterem Hatun” türbesi demektedir. Kabrin üzerindeki iki metreye yakin mermer sanduka Selçuklu mimari tarzindadir. Mezarin etrafi kesme taslarla yeniden kapatilarak türbe görüntüsü verilmistir.
Kümbetler
Ilhanli kümbeti: köseli kubbeli bir yapi olan bu kümbet 14. asirda Ilhanlilar zamaninda Selçuklu mimari tarzinda yapilmistir. Kirsehir'in en eski eserlerindendir.
Melikgazi Kümbeti: Il merkezinin güneydogusunda bulunan kümbetin kitabesinde tarih bulunmadigi için, ne zaman yapildigi bilinmemektedir. Buna ragmen, 13. yy. ortalarinda Mengücükogullarindan Melik Müzafferüddin Behram Sah adina, esi tarafindan yaptirildigi sanilmaktadir. Kümbet kesme tastan yapilmistir. Mimari tarzi, Sekiz köseli çadir biçimindedir.
Kalendar (Karakurt) Baba Kümbeti: Kirsehir'in 16 km. batisindaki Karakurt kaplicasinin yaninda bulunmaktadir. Kümbet Anadolu Selçuklu hükümdarlarindan Kiliçarslan tarafindan 1135 yilinda yaptirilmistir. Kümbetin bitisiginde bulunan ve sonradan onarilan mescit ile kaplicanin bugün kullanilmayan kisimlarinin ayni tarihte yapildigi tahmin edilmektedir. Kesme taslardan yapilan kümbet, Selçuklu mimarisi özelligi tasimaktadir. Kitabesi kaybolan kümbetin , Selçuklu Emirlerinden Karakurt baba adi ile de bilinen kalendar baba adina yaptirildigi anlasilmistir.
Medreseler
Cacabey Medresesi: 1273 yilinda Kirsehir valisi Cacabey Bey tarafindan yaptirilmistir. Bugün cami olarak kullanilmaktadir. Medresenin cami, imaret ve tekke kismi yikilmistir. Camiin minaresi ayaktadir. Medresenin 1272 tarihli Arapça-Mogolca vakfiyesi çok degerli bir içtimai tarih vesikasidir. Cacabeyin türbesi medrese yanindadir. Üst ü ndeki cam kubbe astronomi fakültesine aittir. Burada yildizlar gözlenirdi. Halk medreseye “cincikli cami ismini vermistir. Cacabey medresesi dünyanin ilk gözlem evi olarak insa edilmis yapisidir. Kesme tas ve tugladan yapilmistir. Sütunlarin sanat degeri büyütür. Minaresi sinirli tugla ve çinilerle bezeli tek serefelidir. Yapi içten kubbe distan konik külahlarla örtülüdür. Içi beyaz siyah ve mavi çinilere bezenmistir. Kirsehir'de büyük imar yapmistir.
Kaleler Kirsehir Kalesi: Sehrin içerisindeki “Kale” adi verilen tepe, 30 metre yükseklikte olup yigma seklinde bir höyüktür.10 dönümlük bir alani kaplar. Bu tepenin 4.yy.da Bizans Imparatoru Jüstinyen tarafindan yaptirildigi sanilmaktadir.
ÖmerHacili Kalesi: Bizans ya da Selçuklu döneminde yapildigi sanilan kale, Kaman'a bagli Ömer hacili Kasabasinin yakinindadir. Kale sakinlerinin, çok dik bir kale üzerinde bulunan bu kaleye gizli yollarla ya da asma merdivenlerle çiktigi saniliyor.
Cemele (Çayagzi) Kalesi: Çayagzi Kasabasi'nin güneyinde yer alan dagin en yüksek noktasinda kurulmustur. Kadi Burhaneddin ve Karamanogullari devletinin hakimiyetinde kalmis, sonrada Osmanlilara geçmistir.
Keçi Kalesi: Kirsehir'e bagli Kizilcaköy'ün kuzey dogusundadir. Kirsehir'deki kalelerin en büyügü olan ve kale duvarlarinin bugünkü yüksekligi 2-3 metre olan bu kalenin Bizanslilardan kaldigi sanilmaktadir.
Kervansarayı
Kesikköprü Kervansarayi (Cacabey Hani): Kirsehir merkez ilçeye bagli Kesikköprü Köyü'nde Kizilirmak'in kenarinda yer almaktadir. Bir Selçuklu Yapisi olan Kervansaray 1248 yilinda Kirsehir Emiri Nurettin Çibril Bin Cacabey tarafindan yapilmistir.
Yer Altı Şehirleri Mucur Yeralti Sehri: 50 odadan olusan Mucur yeralti sehri, yumusak kayalarin islenmesi sonucu meydana getirilmis, Bizans ve Romalilar döneminde savas ve baskin sirasinda barinak olarak kullanilmistir. 4.yy.da oyularak insa edildigi sanilan yer kodundan 9-10 m. asagidaki Mucur Yeralti Sehri'nin tek giris kapisi kuzeydedir. Mucur Yeralti Sehri'nin Kirsehir'e kadar uzandigi ve Asikpasa Türbesi yakinlarinda ortaya çiktigi da söyleniyor.
Kümbetalti Yeralti Sehri: Kapadokya Bölgesi'nin en büyük sehirlerinden birisi oldugu sanilmaktadir. Halen kapi kismi ile birkaç odasi gezilebilmektedir.
Dulkadirli Inli Murat Yeralti Sehri: Uzun bir koridor ve koridora açilan odalar seklinde oyulmus iki katli yerlesim birimi Geç Bizans devresine aittir. on odadan meydana gelmistir. Dulkadirli Inli Murat Yeralti Sehri merkeze 58km. uzaklikta bulunan Dulkadirli Inli Murat Köyündedir. Yeralti sehrinin 1987 yili çalismalarinda 7 kapisi açilmis, bazi odalarinda kaba temizligi yapilmistir. Son derece saglam bir yapiya sahip olan bu yeralti sehrinin ikinci salonun ikinci odasinda bir su kuyusu ve kuyuya ulasmak için basamaklar bulunmaktadir.
Höyükler Merkez Kalehöyük: Sehir merkezinde yer alan Kalehöyük üzerinde yapilan yüzey arastirmalarinda höyügün M.Ö. 3000'den zamanimiza kadar kesintisiz olarak iskan edildigi anlasilmistir. Üzerinde halen bir cami, okul ve yesil alan bulunmaktadir.
Çagirkan Kalehöyük: Kaman ilçesi, Çagirkan Kasabasi sinirlari içerisindedir. Höyükte Japonya Ortadogu Kültür Merkezi adina Japonlar tarafindan 1586 yilinda Arkeolojik kazilari baslanmistir. Yapilan arastirmalarda höyügün M.Ö. 3000 den Islami Döneme kadar iskan gördügü anlasilmaktadir. Halen burada çalismalar devam etmektedir.
Has Höyük: Kirsehir Merkez D. Hashöyük Köyü sinirlari içerisindedir. 1938 yilinda bir Fransiz Arkeolog tarafindan burada çalismalar baslatilmistir. Höyügün M.Ö. 3000 yilinda iskan edildigi anlasilmistir.
Yug (Yag Çesme) Höyük: Mucur Ilçesi'nin 6km. kuzeyindedir. “Yug” Orta Asya'dan gelen Türkler'in bu çevreye verdikleri isimdir. Yug Çesmesi'nin yani basinda yükselen höyügün tarihi daha eskidir. Ilk bakista anlasilmasa da, bol sular, verimli araziler, höyük etrafindaki harap mezarlar; geçmis nesillerin yasantilarinin asirlarin derinliklerinde ve toprak altinda kaldigini göstermektedir.
Diger Höyükler: Kirsehir'in dogusundaki Gölhisar Mahallesinde bulunan, Gölhisar Höyügü, Karakurt Kaplicasi yolu önünde Sevdigin Höyügü, Hatunoglu Köyü'ndeki Öksüzkale Höyügü, Çamalak Köyü'ndeki Çiftçi Höyügü, Ikiz Höyügü, Höyüke Höyügü, Külhöyük ve Malören Höyügü.
Mucur Ilçesinde: Seyfe Höyügü, Tepesi Delik Tuzlasi yakininda Tuzla Höyügü, Alhöyük, Boz Höyük, Garipler Höyügü, Külhöyük, Heyik Höyügü, Kizilgöbek Höyügü, Kizlar Höyügü, Seyh Hamza Höyügü vardir.
Çiçekdagi Ilçesinde: Kösele Höyügü, Küçük Höyük ve Sari Höyük bulunur.
Kaman Ilçesinde: Ömer Hacili Höyügü ile Hirfanli Baraj gölü altinda kalan, Savcili Dokuz Höyügü bulunmaktadir.
Manastir ve Kesis Sarayi: Mucur'un dogusunda, Bizanslilardan kalma, volkan tüflerden meydana gelmis kayalara 20-30 odadan meydana gelmis “Kesis Sarayi ve Evi” vardir. Yine Mucur'un güneyinde “Manastir” diye adlandirilan kayalara oyulmus 20 ev ve her evin 10 odasi olan yerde öneme sahiptir.
Iki Öküz Basli Kabartma Hitit Heykeli: Kirsehir'in Batisi'nda, Kizilirmak Kiyisi'nda bulunan Savcili Büyükoba Kasabasi yakinlarindaki höyügün tepe kisimlarinda bulunmustur. Iki Öküz Basli Hitit kabartma heykeli, yaklasik 30 ton agirliginda ve granitten yapilmis olup, halk tarafinda “Öküz Tasi” olarak adlandirilmistir. Hitit dönemine ait oldugu sanilan anitin bulundugu höyükte çanak ve çömleklere de rastlanmistir.
Kiliseler Derefakili Kiliseleri : Kilise kalintilari Akçakent Ilçesi'nin Kösefakili Bucagi'nin 5km. uzaginda bulunan Derefakili Köyü'ndedir. Hiristiyan aleminin ilk kiliselerinden olmasi nedeniyle yabanci turistlerin ilgisini çekmektedir.
Temirli Kilisesi: Kaman Ilçesi'ne bagli Temirli Kasabasi'nin kuzeyinde yer alan kalintilardan, burasinin kilise oldugu anlasilmaktadir. Kilisenin Bizans döneminden oldugu sanilmaktadir.
Aflak ve Aksakli Kilisesi: Mucur Ilçesi'nin 10km. güneyindeki Aflak ve Aksakli köyündedir. Içerisinde süslemeyle ilgili herhangi bir isaret ve yapi yoktur.
Üçayak Kilsesi: Kirsehir'in 37km. kuzeyinde Kirsehir-Yerköy yolundan üç kilometre uzaklikta bulunan Taburoglu Köyü yakinlarindadir. Tugladan yapilan kilisenin Bizanslilara ait oldugu sanilmaktadir.
Camiiler
Cacabey Camii : Kirsehir il merkezinde yer alan medrese halk arasinda minaresindeki yesil çinilerden dolayi "Cincikli Camii" olarak bilinmektedir. Selçuklular döneminde Kirsehir Emiri Nurettin Cibrilbin Cacabey tarafindan 1271-1272 yillarinda yapilmistir. Döneminde astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermistir. Taç kapisinin hemen solunda Cacabey'in yattigi türbe yer almaktadir. Günümüzde Camii olarak kullanilan Medrese Kirsehir il merkezinde yer almaktadir. Minaresindeki mavi çinilerden dolayi halk arasinda "Cincikli Camii" olarak adlandirilir. Medrese, Anadolu Selçuklu Sultani II.Giyaseddin Keyhüsrev döneminde, Kirsehir emiri Nureddin Caca tarafindan 1271-1272yillari arasinda yaptirilmistir.Iki eyvanli kapali avlulu medrese grubuna girmektedir. Döneminde astronomi yüksek oklu olarak hizmet veren Medrese dünyada gözlemevi olarak yapilan ilk yapittir. Büyük kubbenin hemen altinda, Yildizlarin incelendigi bir havuz bulunmaktadir. Mukarnas kavsarali iki renkli tas isçiliginin Taç kapisi mimari bir saheserdir. Minaresi yapidan ayri olup, Gözlem kulesi niteligini tasir. Ana eyvanda yer alan karsilikli iki sütun, koni ve küre biçimlerinin üst üste bindirilmesiyle olusmustur Bu sütun düzenlemesinin Anadolu Türk Sanatinda baska bir örnegi bulunmamaktadir. Medrese yakin zamanda restore edilmistir. Yerli ve yabanci turistlerin ilgisini çeken Camii, Kirsehir'in En büyük tarihi Camisidir.
Ahi Evran Camii: Kirsehir il merkezinde kendi adiyla anilan mahallede yer almaktadir. 1482 yilinda Ahi Evran'in takipçilerinden birisi tarafindan yaptirilmistir. Zaviye planli mescit, Ahiligin kurucusu Ahi Evran'in Türbesi ve zaviye - tekke olarak kullanilan mekanlardan olusmaktadir. Külliye Ahi Evran türbesi ile Zaviye- Tekke olarak kullanilan mekanlardan olusmaktadir. Üç kubbe üzerine kare planli olup, kesme tastan insa edilmistir. Ama mekanin saginda mescit solunda Ahi Evran'in mezarinin bulundugu bir türbe bulunmaktadir. Tek minareli olarak insa edilmis olan yapi 1972 yilinda Vakiflar genel Müdürlügü tarafindan restore edilerek camii olarak hizmete açilmistir.
SultanAlaadin Keykubat Camii: Selçuklu eserleri arasinda önemi büyüktür.1242 de yapilmis olup 1893 de Ahmet Arifi Bey bastan basa onarmistir. Bugün Kirsehir müze deposudur.Selçuklu Sultani Alaadin Keykubat yaptirmistir. Camii kesme tastan yapilmistir. Tek serefeli minaresi vardir. Kirsehir'in ortasindaki kalede bulunmaktadir.
Kapucu Camii: Bu Caminin Osmanli döneminde Kapucu Mehmet Pasa tarafindan yaptirildigi söylenmektedir. Merkezi planli, son osmanli yapisidir. Kesin yapim tarihi bilinmemektedir. Yapiya üç bölümlü son cemaat yerinden girilir. Büyük kubbesi sekizgen bir kasnaga oturmaktadir. Asil ibadet yeri kare planlidir.
Çarsi Camii: Sehrin merkezindedir. 1864 yilinda Hüseyin bey isimli bir kisi tarafindan mescit seklinde yaptirilmistir. Yapi dik açili ve minaresizdir. Cami'nin Kirlangiç tipi tavani, örnekleri içinde en büyük olanidir. Osmanli dönemine ait en son eserlerden biridir
Lale Camii: 14. asir ilhanli devrine aittir. Mengücük hanedani Lala'lar dan birinin yaptirdigi sanilan ve üzerinde yazili bir tarihi bulunmayan cami, Melik gazi Kümbetinin hemen yanindadir. Mimari yapisi itibariyle 13. yy. ait oldugu sanilmaktadir. Yine caminin mimari tarzi, Buranin bir cami olarak degil, bir kervansaray yada darphane olarak yaptirildigi kanisini uyandirmaktadir. Kesmetas kemerlerle sütunlar üzerine binen üç kubbe ile örtülüdür. Bati yönündeki yalniz izleri kalmis kemer baslangiçlarina bakildiginda, daha önceden de iki kubbenin varligi anlasilmaktadir. Cami'nin mimari özelligi yoksa da Kirlangiç kuyrugu seklindeki çatisi ilginçtir. Ülkemizde bu tip çati çok nadirdir.
Türbeler
Yunus Emre Türbesi: Mutasavvuf ve büyük Türk sairi Yunus emre Kirsehir'de dogmus ve bu civarda yasamistir. Yunus, çagdasi olan Haci Bektasi veli, Asikpasa, Süleyman Türkmani gibi mana güneslerinden etkilenmistir. Yunus emre Merkez ilçeye bagli Ulupinar kasabasinda ziyarettepe adli türbede yatmaktadir.
Melik Gazi Türbesi: 1250 yilinda Melik Gazinin esi Muhterem Hatun tarafindan yaptirilmistir. Konik Külahli sekizgen kenarli bir yapidadir. Mermer taç kapinin süsleri çok zengindir. Anadolu Selçuklularina ait güzel bir kümbettir. Içinde Mengücükoglu Beyi Muzafferüddin Behram Sahin ve esinin kabri vardir.
Asik Pasa Türbesi: Kirsehir Merkez Asikpasa Mahallesinde bugünkü Ankara ,Kayseri yolu üzerindeki tepede yer almaktadir. 1333 yilinda Sivas Hükümdari Eratna bey'in veziri Ali Sah Ruhi tarafindan yaptirilmistir. Türkçe'nin zenginligini savunan ve eserlerini Türkçe olarak yazan, mutasavvif ve halk sairi Asik pasa bu türbede yatmaktadir. Beyaz mermerlerden islenmis türbe, Eratna Beyligi mimari özelliginin tek örnegi olarak kalmistir. Türbe koridor ve Mezarin bulundugu kare bölümden ibaretdir. Taç kapisi üzerindeki mermer oymaciligi, istiridye nisi seklindedir. Dis görüntüsü ile kirgiz çadirlarini andirmaktadir. Bu özelligi ile Anadolu'nun diger yörelerindeki Türbe mimarisinden farklidir. Ilimizde en çok ziyaret edilen yerlerden biri olan türbe, 1935 ve 1976 yillarinda "Vakiflar Genel Müdürlügü" tarafindan restore edilmistir.
Fatma Hatum Türbesi: Kirsehir Yenice Mahallesi Kümbetalti mevkii'nde yer almaktadir. 1266 yilinda dönemin Ilhanli ileri gelenlerinden Hoca Aka Maatir tarafindan Fatma Hatun adina yaptirilmistir. Türbe; köseleri üçgen pahli kare kaide üzerine sekizgen gövdelidir. Örtü sistemi, içte tugla örülü kubbe, dista küfeki tasiyla kaplanmis sekizgen konik külahlidir. Yapi düzgün kesme taslarla insa edilmistir.
Ahi Evran Türbesi: Kirsehirin merkezinde ayni adi tasiyan caminin sol tarafindadir.Ahilik teskilatini kuran ve Andoluya yayginlastiran Ahi Evran Veli bu türbede yatmaktadir. Türbe 1481 yilinda, Fatih Sultan Mehmet'in kayinbiraderi Alaüddevle tarafindan yaptirilmistir. Türbeye cami içinden bir merdivenle çikilir. Üç kubbe ile örtülü olan türbe kesme tastan yaptirilmistir.
Kalendar Baba Türbesi: Karakurt kaplicasinin yanindadir. Kümbet Selçuklu hükümdarlarindan Kiliçarslan tarafindan 1135 tarihinde yapilmistir. Kümbetin (Türbe) yaninda yari harap bir vaziyette mescidi de bulunmaktadir.
Süleyman Türkmani Türbesi: Sehrin dogusundaki Imaret Mahallesi'nde tepe üzerindedir. Burada, Asik Pasa'nin ögretmeni Seyh Süleyman Türkmani ile, soyundan gelenlere ait sekiz sanduka vardir. Türbeye bir sahanliktan girilmektedir. Çevredeki mermer kalintilari, burada daha baska kalintilarin bulundugunu göstermektedir.
Muhterem Hatun türbesi: Muhammet Ibrahim kizi Melik Hatun'a ait olan mezara, halk “Muhterem Hatun” türbesi demektedir. Kabrin üzerindeki iki metreye yakin mermer sanduka Selçuklu mimari tarzindadir. Mezarin etrafi kesme taslarla yeniden kapatilarak türbe görüntüsü verilmistir.
Kümbetler
Ilhanli kümbeti: köseli kubbeli bir yapi olan bu kümbet 14. asirda Ilhanlilar zamaninda Selçuklu mimari tarzinda yapilmistir. Kirsehir'in en eski eserlerindendir.
Melikgazi Kümbeti: Il merkezinin güneydogusunda bulunan kümbetin kitabesinde tarih bulunmadigi için, ne zaman yapildigi bilinmemektedir. Buna ragmen, 13. yy. ortalarinda Mengücükogullarindan Melik Müzafferüddin Behram Sah adina, esi tarafindan yaptirildigi sanilmaktadir. Kümbet kesme tastan yapilmistir. Mimari tarzi, Sekiz köseli çadir biçimindedir.
Kalendar (Karakurt) Baba Kümbeti: Kirsehir'in 16 km. batisindaki Karakurt kaplicasinin yaninda bulunmaktadir. Kümbet Anadolu Selçuklu hükümdarlarindan Kiliçarslan tarafindan 1135 yilinda yaptirilmistir. Kümbetin bitisiginde bulunan ve sonradan onarilan mescit ile kaplicanin bugün kullanilmayan kisimlarinin ayni tarihte yapildigi tahmin edilmektedir. Kesme taslardan yapilan kümbet, Selçuklu mimarisi özelligi tasimaktadir. Kitabesi kaybolan kümbetin , Selçuklu Emirlerinden Karakurt baba adi ile de bilinen kalendar baba adina yaptirildigi anlasilmistir.
Medreseler
Cacabey Medresesi: 1273 yilinda Kirsehir valisi Cacabey Bey tarafindan yaptirilmistir. Bugün cami olarak kullanilmaktadir. Medresenin cami, imaret ve tekke kismi yikilmistir. Camiin minaresi ayaktadir. Medresenin 1272 tarihli Arapça-Mogolca vakfiyesi çok degerli bir içtimai tarih vesikasidir. Cacabeyin türbesi medrese yanindadir. Üst ü ndeki cam kubbe astronomi fakültesine aittir. Burada yildizlar gözlenirdi. Halk medreseye “cincikli cami ismini vermistir. Cacabey medresesi dünyanin ilk gözlem evi olarak insa edilmis yapisidir. Kesme tas ve tugladan yapilmistir. Sütunlarin sanat degeri büyütür. Minaresi sinirli tugla ve çinilerle bezeli tek serefelidir. Yapi içten kubbe distan konik külahlarla örtülüdür. Içi beyaz siyah ve mavi çinilere bezenmistir. Kirsehir'de büyük imar yapmistir.
Kaleler Kirsehir Kalesi: Sehrin içerisindeki “Kale” adi verilen tepe, 30 metre yükseklikte olup yigma seklinde bir höyüktür.10 dönümlük bir alani kaplar. Bu tepenin 4.yy.da Bizans Imparatoru Jüstinyen tarafindan yaptirildigi sanilmaktadir.
ÖmerHacili Kalesi: Bizans ya da Selçuklu döneminde yapildigi sanilan kale, Kaman'a bagli Ömer hacili Kasabasinin yakinindadir. Kale sakinlerinin, çok dik bir kale üzerinde bulunan bu kaleye gizli yollarla ya da asma merdivenlerle çiktigi saniliyor.
Cemele (Çayagzi) Kalesi: Çayagzi Kasabasi'nin güneyinde yer alan dagin en yüksek noktasinda kurulmustur. Kadi Burhaneddin ve Karamanogullari devletinin hakimiyetinde kalmis, sonrada Osmanlilara geçmistir.
Keçi Kalesi: Kirsehir'e bagli Kizilcaköy'ün kuzey dogusundadir. Kirsehir'deki kalelerin en büyügü olan ve kale duvarlarinin bugünkü yüksekligi 2-3 metre olan bu kalenin Bizanslilardan kaldigi sanilmaktadir.
Kervansarayı
Kesikköprü Kervansarayi (Cacabey Hani): Kirsehir merkez ilçeye bagli Kesikköprü Köyü'nde Kizilirmak'in kenarinda yer almaktadir. Bir Selçuklu Yapisi olan Kervansaray 1248 yilinda Kirsehir Emiri Nurettin Çibril Bin Cacabey tarafindan yapilmistir.
Yer Altı Şehirleri Mucur Yeralti Sehri: 50 odadan olusan Mucur yeralti sehri, yumusak kayalarin islenmesi sonucu meydana getirilmis, Bizans ve Romalilar döneminde savas ve baskin sirasinda barinak olarak kullanilmistir. 4.yy.da oyularak insa edildigi sanilan yer kodundan 9-10 m. asagidaki Mucur Yeralti Sehri'nin tek giris kapisi kuzeydedir. Mucur Yeralti Sehri'nin Kirsehir'e kadar uzandigi ve Asikpasa Türbesi yakinlarinda ortaya çiktigi da söyleniyor.
Kümbetalti Yeralti Sehri: Kapadokya Bölgesi'nin en büyük sehirlerinden birisi oldugu sanilmaktadir. Halen kapi kismi ile birkaç odasi gezilebilmektedir.
Dulkadirli Inli Murat Yeralti Sehri: Uzun bir koridor ve koridora açilan odalar seklinde oyulmus iki katli yerlesim birimi Geç Bizans devresine aittir. on odadan meydana gelmistir. Dulkadirli Inli Murat Yeralti Sehri merkeze 58km. uzaklikta bulunan Dulkadirli Inli Murat Köyündedir. Yeralti sehrinin 1987 yili çalismalarinda 7 kapisi açilmis, bazi odalarinda kaba temizligi yapilmistir. Son derece saglam bir yapiya sahip olan bu yeralti sehrinin ikinci salonun ikinci odasinda bir su kuyusu ve kuyuya ulasmak için basamaklar bulunmaktadir.
Höyükler Merkez Kalehöyük: Sehir merkezinde yer alan Kalehöyük üzerinde yapilan yüzey arastirmalarinda höyügün M.Ö. 3000'den zamanimiza kadar kesintisiz olarak iskan edildigi anlasilmistir. Üzerinde halen bir cami, okul ve yesil alan bulunmaktadir.
Çagirkan Kalehöyük: Kaman ilçesi, Çagirkan Kasabasi sinirlari içerisindedir. Höyükte Japonya Ortadogu Kültür Merkezi adina Japonlar tarafindan 1586 yilinda Arkeolojik kazilari baslanmistir. Yapilan arastirmalarda höyügün M.Ö. 3000 den Islami Döneme kadar iskan gördügü anlasilmaktadir. Halen burada çalismalar devam etmektedir.
Has Höyük: Kirsehir Merkez D. Hashöyük Köyü sinirlari içerisindedir. 1938 yilinda bir Fransiz Arkeolog tarafindan burada çalismalar baslatilmistir. Höyügün M.Ö. 3000 yilinda iskan edildigi anlasilmistir.
Yug (Yag Çesme) Höyük: Mucur Ilçesi'nin 6km. kuzeyindedir. “Yug” Orta Asya'dan gelen Türkler'in bu çevreye verdikleri isimdir. Yug Çesmesi'nin yani basinda yükselen höyügün tarihi daha eskidir. Ilk bakista anlasilmasa da, bol sular, verimli araziler, höyük etrafindaki harap mezarlar; geçmis nesillerin yasantilarinin asirlarin derinliklerinde ve toprak altinda kaldigini göstermektedir.
Diger Höyükler: Kirsehir'in dogusundaki Gölhisar Mahallesinde bulunan, Gölhisar Höyügü, Karakurt Kaplicasi yolu önünde Sevdigin Höyügü, Hatunoglu Köyü'ndeki Öksüzkale Höyügü, Çamalak Köyü'ndeki Çiftçi Höyügü, Ikiz Höyügü, Höyüke Höyügü, Külhöyük ve Malören Höyügü.
Mucur Ilçesinde: Seyfe Höyügü, Tepesi Delik Tuzlasi yakininda Tuzla Höyügü, Alhöyük, Boz Höyük, Garipler Höyügü, Külhöyük, Heyik Höyügü, Kizilgöbek Höyügü, Kizlar Höyügü, Seyh Hamza Höyügü vardir.
Çiçekdagi Ilçesinde: Kösele Höyügü, Küçük Höyük ve Sari Höyük bulunur.
Kaman Ilçesinde: Ömer Hacili Höyügü ile Hirfanli Baraj gölü altinda kalan, Savcili Dokuz Höyügü bulunmaktadir.
Manastir ve Kesis Sarayi: Mucur'un dogusunda, Bizanslilardan kalma, volkan tüflerden meydana gelmis kayalara 20-30 odadan meydana gelmis “Kesis Sarayi ve Evi” vardir. Yine Mucur'un güneyinde “Manastir” diye adlandirilan kayalara oyulmus 20 ev ve her evin 10 odasi olan yerde öneme sahiptir.
Iki Öküz Basli Kabartma Hitit Heykeli: Kirsehir'in Batisi'nda, Kizilirmak Kiyisi'nda bulunan Savcili Büyükoba Kasabasi yakinlarindaki höyügün tepe kisimlarinda bulunmustur. Iki Öküz Basli Hitit kabartma heykeli, yaklasik 30 ton agirliginda ve granitten yapilmis olup, halk tarafinda “Öküz Tasi” olarak adlandirilmistir. Hitit dönemine ait oldugu sanilan anitin bulundugu höyükte çanak ve çömleklere de rastlanmistir.
Kiliseler Derefakili Kiliseleri : Kilise kalintilari Akçakent Ilçesi'nin Kösefakili Bucagi'nin 5km. uzaginda bulunan Derefakili Köyü'ndedir. Hiristiyan aleminin ilk kiliselerinden olmasi nedeniyle yabanci turistlerin ilgisini çekmektedir.
Temirli Kilisesi: Kaman Ilçesi'ne bagli Temirli Kasabasi'nin kuzeyinde yer alan kalintilardan, burasinin kilise oldugu anlasilmaktadir. Kilisenin Bizans döneminden oldugu sanilmaktadir.
Aflak ve Aksakli Kilisesi: Mucur Ilçesi'nin 10km. güneyindeki Aflak ve Aksakli köyündedir. Içerisinde süslemeyle ilgili herhangi bir isaret ve yapi yoktur.
Üçayak Kilsesi: Kirsehir'in 37km. kuzeyinde Kirsehir-Yerköy yolundan üç kilometre uzaklikta bulunan Taburoglu Köyü yakinlarindadir. Tugladan yapilan kilisenin Bizanslilara ait oldugu sanilmaktadir.