Malatya Tarihi Malatya Resimleri
MALATYA'NIN TARİHİ YERLERİ
Malatya, tabiî güzellikler, görülmeye deger târihî eserler, kaplicalar ve meyve bahçeleri ile zengin bir ilimizdir. Târihî eserlerin büyük kismi yikik vaziyettedir.
Ulu Câmi: Battalgâzi ilçesindedir. 1224'te Birinci Alâeddîn Keykubâd zamâninda Mansur bin Yâkub yaptirmistir. Anadolu'da ilk yapilan câmilerdendir. 1903 ve 1966'da tâmir görmüstür. Kapi kemeri, büyük kubbe ve kasnagindaki islemeli tas oyma motifleri ile dikkati çeker. Tek minârelidir. Ahsap minberi Ankara Etnografya müzesindedir.
Akminâre Câmii: Battalgâzi ilçesinde kale surlarinin disinda Derme Deresi kiyisindadir. 1573'te Hikmet bin Zaim Yusuf tarafindan yaptirilmistir. Tek kubbeli ve tek minâreli tipik Osmanli câmilerindendir.
Abdüsselam Câmii: Yazihan ilçesinin Fethiye köyündedir. Mustafa Pasa bin Abdüsselam tarafindan 1566'da yaptirilmistir. Tek minâreli ve bes kubbeli bir câmidir.
Ulu Câmi: Arapgir ilçesindedir. On dördüncü asirda yapildigi tahmin edilmektedir. Minâresizdir. Cam taç kapisindaki süsler çok güzeldir.
Câfer Pasa Câmii: Arapgir ilçesinde Osman Pasa Mahallesindedir. On dördüncü asirda yapilmis oldugu tahmin edilmektedir. Câfer Pasa tarafindan 1694'te tâmir ettirildigi için bu isimle anilmaktadir. Ahsap minberin islemeleri çok güzeldir.
Köprülü Mehmed Pasa Câmii: Hekimhan ilçesindedir. 1661 senesinde yaptirilmistir. Tek kubbe ve minâreli tipik Osmanli câmilerindendir.
Sahâbiyye-i Kübrâ Medresesi: Battalgâzi ilçesindedir. On dördüncü asirda Emir Sahâbeddîn Hizir tarafindan yaptirilmistir. Taç kapinin sag kanadi, türbe ve ana eyvan günümüze kadar gelebilmistir.
Kirkgöz Köprüsü: Yazihan, ilçesinde Sinanli köyünde Tahma Çayi üstündedir. 220 m uzunlugunda 4 m genisligindedir. Köprünün en önemli özelligi düz bir çizgi biçiminde kiriklar verilerek yapilmis olmasidir. Ne zaman yapildigi kesin olarak belli degildir. Bu köprü, su anda Karakaya Baraj Gölü altinda kalmistir. Yerine büyük demiryolu ve karayolu ulasiminin saglandigi köprü yapilmistir.
Seyh Hamîd-i Velî Zâviyesi: Dârende ilçesindedir. Tohma Çayi kiyisindadir. Önceleri dergah olan yapi, sonradan câmi ve türbeye çevrilmistir. Türbede Seyh Hamîd-i Velî ve oglu Halil Tayyibî'ye âit oldugu söylenen kabirler vardir. Hamîd-i Velî'nin kabri oldugu söylenen bir türbe de Aksaray ilindedir.
Eski eserler: Hitit Sarayi, Aslantepe'de M.Ö. 13. asirdan kalmadir. Aslantepe'den çikan eserler Istanbul, Ankara ve Malatya Arkeoloji müzelerindedir. Aslantepe, arkeolojik bir merkezdir. Mansuroglu Haci Mehmed tarafindan yaptirilan târihî câmi, Venk'te kilise, In Deresinde magaralar, eski yol üzerinde han kalintisi, geyik sekilleri ile süslü mozayik havuz vardir. Yedi kültür tabakasina rastlanmistir.
Malatya Kalesi: Bugünkü Battalgâzi ilçesindedir. Roma Imparatoru Titus yaptirmistir. Danismend Emiri Gâzi Tayli ve Selçuklu Sultani Ikinci Kiliçarslan tâmir ettirmistir. 94 kulesi ve burcu vardir. Yüksekligi 20 m olan iki surla çevrilidir. Dârende (Zengibar), Dogansehir ve Arapkir kaleleri târihî eserlerdir.
Höyükler: Câfer, Degirmendere, Imamoglu, Gelinciktepe ve Fethiye höyüklerinde eski eserler bulunmustur. Câferhöyükte bulunan 4 heykelcik en eski eserler olarak kabul edilmektedir ve M.Ö. 7000 sene önceye âittir. Dokuz bin senelik bu eserler Malatya müzesindedir.
Malatya Arkeoloji müzesi: Müzede bölgede yapilan kazilarda bulunan Neolotik, Eski Tunç, Hitit, Roma ve Selçuklu devirlerine âit eserler sergilenmektedir. Asur ticâret kolonilerine âit Seramikler ve Hititlere âit agirlik taslari, Romalilara âit toprak heykeller, Bizans seramik ve Selçuklu çinileri vardir.
Aslan taslar: Dârende yakinindadir. Iki âdet aslan tas heykeli Yeniköy eteklerindedir.
Magaralar: Onar, Ansur (Buzluk köyü), Orman Sirti köyündedir. Târih öncesi çaglara âittir.
Mesîre yerleri
Malatya'da çok sayida kaynak, çay, dere ve meyve bahçeleri gezi dinlenme ve mesîre yeri olarak halkin ragbet ettigi yerlerdir. Baslicalari sunlardir:
Horata Subasi: Il merkezine 5 km mesâfede bir dinlenme yeridir. Beydagi'nin eteklerinde bir dere yataginin kiyisindadir. Çevresi sögüt agaçlari ile kaplidir.
Gündüzbey Subasi: Il merkezine 18 km uzakliktaki Derme Deresinin kaynagi olan bir dinlenme yeridir. Sögüt ve meyve agaçlari ile kaplidir.
Sürgü Pinarbasi: Sürgü Çayinin kaynagi olan bir dinlenme yeridir. Il merkezine 70 km uzakliktadir. Kaynak yeri küçük bir göl durumundadir. Yer yer kavak agaçlari ile kaplidir.
Takas Pinarbasi: Sürgü Pinarbasina yakin bir yerde bir dinlenme yeridir. Kavak agaçlari ile kapli bir vâdidir.
Tecde Bahçeleri: Il merkezi yakininda yesillikler içinde çok güzel bir mesîre yeridir. Kavak, sögüt ve meyve agaçlari ile kaplidir. Burada önceden küçük bir baraj gölü de vardi.
Içme ve kaplicalar
Malatya'da içme ve kaplicalar yok denecek kadar azdir. Yöre halki tarafindan kullanilan sifâli su kaynaklarinin bâzilari sunlardir:
Asagi Ispendere Ilicasi: Çolakli bucagina bagli Bulutlu köyündedir. Il merkezine 20 km mesâfede olan bu kaplicada banyo ve konaklama tesisleri mevcuttur. Içme kürleri, mîde, karaciger, safra yollari ve barsak hastaliklarina, banyo kürleri ise nevralji, nefrit ve cilt hastaliklarina iyi gelir.
Rotükan Mâden Suyu: Merkeze bagli Rotükan köyündedir. Tesisleri mevcut degildir. Hiperstenik mîde rahatsizliklari ile karaciger, safra yollari ve barsak hastaliklarina iyi gelmektedir
Ulu Câmi: Battalgâzi ilçesindedir. 1224'te Birinci Alâeddîn Keykubâd zamâninda Mansur bin Yâkub yaptirmistir. Anadolu'da ilk yapilan câmilerdendir. 1903 ve 1966'da tâmir görmüstür. Kapi kemeri, büyük kubbe ve kasnagindaki islemeli tas oyma motifleri ile dikkati çeker. Tek minârelidir. Ahsap minberi Ankara Etnografya müzesindedir.
Akminâre Câmii: Battalgâzi ilçesinde kale surlarinin disinda Derme Deresi kiyisindadir. 1573'te Hikmet bin Zaim Yusuf tarafindan yaptirilmistir. Tek kubbeli ve tek minâreli tipik Osmanli câmilerindendir.
Abdüsselam Câmii: Yazihan ilçesinin Fethiye köyündedir. Mustafa Pasa bin Abdüsselam tarafindan 1566'da yaptirilmistir. Tek minâreli ve bes kubbeli bir câmidir.
Ulu Câmi: Arapgir ilçesindedir. On dördüncü asirda yapildigi tahmin edilmektedir. Minâresizdir. Cam taç kapisindaki süsler çok güzeldir.
Câfer Pasa Câmii: Arapgir ilçesinde Osman Pasa Mahallesindedir. On dördüncü asirda yapilmis oldugu tahmin edilmektedir. Câfer Pasa tarafindan 1694'te tâmir ettirildigi için bu isimle anilmaktadir. Ahsap minberin islemeleri çok güzeldir.
Köprülü Mehmed Pasa Câmii: Hekimhan ilçesindedir. 1661 senesinde yaptirilmistir. Tek kubbe ve minâreli tipik Osmanli câmilerindendir.
Sahâbiyye-i Kübrâ Medresesi: Battalgâzi ilçesindedir. On dördüncü asirda Emir Sahâbeddîn Hizir tarafindan yaptirilmistir. Taç kapinin sag kanadi, türbe ve ana eyvan günümüze kadar gelebilmistir.
Kirkgöz Köprüsü: Yazihan, ilçesinde Sinanli köyünde Tahma Çayi üstündedir. 220 m uzunlugunda 4 m genisligindedir. Köprünün en önemli özelligi düz bir çizgi biçiminde kiriklar verilerek yapilmis olmasidir. Ne zaman yapildigi kesin olarak belli degildir. Bu köprü, su anda Karakaya Baraj Gölü altinda kalmistir. Yerine büyük demiryolu ve karayolu ulasiminin saglandigi köprü yapilmistir.
Seyh Hamîd-i Velî Zâviyesi: Dârende ilçesindedir. Tohma Çayi kiyisindadir. Önceleri dergah olan yapi, sonradan câmi ve türbeye çevrilmistir. Türbede Seyh Hamîd-i Velî ve oglu Halil Tayyibî'ye âit oldugu söylenen kabirler vardir. Hamîd-i Velî'nin kabri oldugu söylenen bir türbe de Aksaray ilindedir.
Eski eserler: Hitit Sarayi, Aslantepe'de M.Ö. 13. asirdan kalmadir. Aslantepe'den çikan eserler Istanbul, Ankara ve Malatya Arkeoloji müzelerindedir. Aslantepe, arkeolojik bir merkezdir. Mansuroglu Haci Mehmed tarafindan yaptirilan târihî câmi, Venk'te kilise, In Deresinde magaralar, eski yol üzerinde han kalintisi, geyik sekilleri ile süslü mozayik havuz vardir. Yedi kültür tabakasina rastlanmistir.
Malatya Kalesi: Bugünkü Battalgâzi ilçesindedir. Roma Imparatoru Titus yaptirmistir. Danismend Emiri Gâzi Tayli ve Selçuklu Sultani Ikinci Kiliçarslan tâmir ettirmistir. 94 kulesi ve burcu vardir. Yüksekligi 20 m olan iki surla çevrilidir. Dârende (Zengibar), Dogansehir ve Arapkir kaleleri târihî eserlerdir.
Höyükler: Câfer, Degirmendere, Imamoglu, Gelinciktepe ve Fethiye höyüklerinde eski eserler bulunmustur. Câferhöyükte bulunan 4 heykelcik en eski eserler olarak kabul edilmektedir ve M.Ö. 7000 sene önceye âittir. Dokuz bin senelik bu eserler Malatya müzesindedir.
Malatya Arkeoloji müzesi: Müzede bölgede yapilan kazilarda bulunan Neolotik, Eski Tunç, Hitit, Roma ve Selçuklu devirlerine âit eserler sergilenmektedir. Asur ticâret kolonilerine âit Seramikler ve Hititlere âit agirlik taslari, Romalilara âit toprak heykeller, Bizans seramik ve Selçuklu çinileri vardir.
Aslan taslar: Dârende yakinindadir. Iki âdet aslan tas heykeli Yeniköy eteklerindedir.
Magaralar: Onar, Ansur (Buzluk köyü), Orman Sirti köyündedir. Târih öncesi çaglara âittir.
Mesîre yerleri
Malatya'da çok sayida kaynak, çay, dere ve meyve bahçeleri gezi dinlenme ve mesîre yeri olarak halkin ragbet ettigi yerlerdir. Baslicalari sunlardir:
Horata Subasi: Il merkezine 5 km mesâfede bir dinlenme yeridir. Beydagi'nin eteklerinde bir dere yataginin kiyisindadir. Çevresi sögüt agaçlari ile kaplidir.
Gündüzbey Subasi: Il merkezine 18 km uzakliktaki Derme Deresinin kaynagi olan bir dinlenme yeridir. Sögüt ve meyve agaçlari ile kaplidir.
Sürgü Pinarbasi: Sürgü Çayinin kaynagi olan bir dinlenme yeridir. Il merkezine 70 km uzakliktadir. Kaynak yeri küçük bir göl durumundadir. Yer yer kavak agaçlari ile kaplidir.
Takas Pinarbasi: Sürgü Pinarbasina yakin bir yerde bir dinlenme yeridir. Kavak agaçlari ile kapli bir vâdidir.
Tecde Bahçeleri: Il merkezi yakininda yesillikler içinde çok güzel bir mesîre yeridir. Kavak, sögüt ve meyve agaçlari ile kaplidir. Burada önceden küçük bir baraj gölü de vardi.
Içme ve kaplicalar
Malatya'da içme ve kaplicalar yok denecek kadar azdir. Yöre halki tarafindan kullanilan sifâli su kaynaklarinin bâzilari sunlardir:
Asagi Ispendere Ilicasi: Çolakli bucagina bagli Bulutlu köyündedir. Il merkezine 20 km mesâfede olan bu kaplicada banyo ve konaklama tesisleri mevcuttur. Içme kürleri, mîde, karaciger, safra yollari ve barsak hastaliklarina, banyo kürleri ise nevralji, nefrit ve cilt hastaliklarina iyi gelir.
Rotükan Mâden Suyu: Merkeze bagli Rotükan köyündedir. Tesisleri mevcut degildir. Hiperstenik mîde rahatsizliklari ile karaciger, safra yollari ve barsak hastaliklarina iyi gelmektedir