Samsun Tarihi Samsun Resimleri
SAMSUN 'UN TARİHİ YERLERİ
Ikiztepe Ören Yeri
Kizilirmak'in denize döküldügü yerde iki büyük, iki küçük tepeden olusur Ikiztepe. Hint-Avrupa kökenli Anadolulu bir halkin yasadigi IÖ 3200 lerde baslayan ve 2100 lere kadar kesintisiz 1100 yillik zaman dilimi içinde sürekli yasanmis bir Ilk Tunç Çagi yerlesmesi. Kafkasya'dan Balkanlara kadar genis bir alanda kültürel ve ticari iliskiler kuran, arsenikli bakirdan silahlar ve dokuma kumaslar üreten Ikiztepeliler, 4 bin 500 yil önce kafatasi ameliyati yapacak kadar da geliskin tip bilgisine sahiplerdi.
Bafra ilçesinin 7 km. kuzeybatisinda bulunmaktadir. Yüzey arastirmalarinda Eski Tunç Çagi ile Erken Hitit dönemi yerlesimleri oldugu anlasilmistir. Ikiztepe'yi olusturan yükseltiler dört gruba ayrilmistir. Ikiztepe'nin ilk kati M.Ö. 2. bin baslarinda yogun yerlesmeye sahne olmustur. Ikinci katta, Tunç Çagi yapi kalintilari ve erken Hitit dönemine tarihlenen çok sayida gömüt bulunmustur. Tunç yüzük, bilezik, zipkin, mizrak ucu, metal gereçler, kemik igne ve bizler ölü armagani olarak birakilmistir. Bu armaganlar, çark yapimi seramikler, kirmizi renkli kadehler, gaga agizli testiler ve küplerden olusmaktadir. Ikiztepe II'nin Tunç Çagi seramik buluntulari, deniz kabugu ve bitki katkili kaplar ilgi çekicidir.
Tekkeköy Magaralari
Samsun'un 14. km. kadar dogusunda Tekkeköy Ilçesi sinirlari içerisinde yer almaktadir. Findicak ve Çinarli derelerinin suladigi vadi boyunca yükselen kaya kitlelerinde büyüklü küçüklü oyuk ve magaralar vardir. 1941 yilinda Ankara Üniversitesi Dil Tarih - Cografya Fakültesi Ögretim Üyelerinden Prof. Dr. Tahsin ÖZGÜÇ baskanliginda bir heyet tarafindan yapilan kazi ve arastirmalar sirasinda, burada çok sayida prehistorik magara, siginak ve düz yerlesme yeri kesfedilmis, Paleolitik Çaga dek uzanan buluntular elde edilmistir. Bu magaralarda yasayan Paleolitik Çag insani madeni tanimamis, bütün aletlerini tas, agaç ve kemikten yapmistir. Geçimlerini avcilik ve toplayicilikla saglamislar, tasi yontmak suretiyle yaptiklari el baltalari, mizrak uçlari, kesiciler, kaziyicilar gibi çesitli aletleri kullanmislardir. Tekkeköy'de yapilan kazi ve arastirmalarda genellikle mezar hediyesi olarak kullanilmis olan çanak-çömlek, küpe, bilezik, biçak-kama, okucu, toplu igne vb. eserler bulunmustur. Bu eserler biçimleri ve teknik özellikleri ile Orta Anadolu seviyesinde olup, kemik aletler de Orta ve Bati Anadolu'daki benzerlerine kiyasla daha ileri bir isçilige sahiptir. Çinarcik ve Findicak vadilerinin birlestigi yerde ve her iki vadiye hakim durumda bulunan kaya kitlesi "Delikli Kaya" adiyla bilinmektedir. Bu kaya kitlesinden çikan basamaklar, teknik ve biçim yönünden incelenmis ve Delikli Kaya'nin bir Frig Kalesi oldugu anlasilmistir. Tekkeköy buluntulari Samsun Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.
Bafra Asarkale ve Kaya Mezarlari
Bafra Ilçesi'nin 30 km. güneybatisinda, Kizilirmak Vadisi içerisinde ve Altinkaya Baraji yakinindadir. Asarkale, Hellenistik Çag'a ait olup savunma (korunma) amaciyla yapilmistir. Anakayaya oyularak yapilmis (3) adet mezarin da ayni döneme ait oldugu sanilmaktadir.
Dündartepe (Öksürüktepe) Ören Yeri
Samsun Merkez ilçenin 3 km. güneydogusunda bulunan 15 m. yüksekligindeki Höyükte, Kalkolitik, Eski Tunç ve Hitit çaglarina iliskin üç kültür kati vardir. Höyügün tepesindeki en son yerlesme Eski Tunç Çagi'na aittir. Höyügün eteklerinde Hitit yerlesmesine rastlanmistir. 1. kültür katinda Kalkolitik döneme tarihlenen yapi kalintilari, el yapimi seramik parçalari, pismis toprak agirliklar, çakmaktasi biçak vs. bulunmustur. Höyügün tepesinde ve eteklerindeki 2. kültür kati Eski Tunç Çagi'na tarihlenmektedir. Yanginla sona eren bu katta dörtgen planli ev ve ocak, koyu gri renkli, içi kirmizi yada kahverengi kaplar, kemik esyalar, pismis toprak agirsaklar bulunmustur. Höyügün tepesi disinda eteklerinde Hitit dönemine tarihlenen 3. kültür katinda üç yapi kati saptanmistir. Birinci yapi katinda tas temelli kerpiçten evler (M.Ö. 1500-1200), ikinci yapi katinda tas temel kalintilari (M.Ö.1500), üçüncü yapi katinda çogu boya astarli, çarkta yapilmis ve iyi firinlanmis seramik buluntulari, pismis toprak mühürler, hayvan heykelcikleri, kemik igneler (M.Ö.1500'den önce) ele geçirilmistir.
Tekkeköy Ören Yeri
Dündartepe'nin 14 km. güneydogusunda Tekkeköy ilçesi sinirlari içinde yer almaktadir. 1940'da yapilan arkeolojik kazi çalismalari sonucunda Hitit ve Eski Tunç Çagi dönemlerine ait buluntular ele geçmistir. Buluntular arasinda çark yapimi, devetüyü, kirmizi renkli seramikler çogunluktadir. Eski Tunç Çagi katinda ise çok sayida gömüt, el yapimi seramik buluntular, siyah zemin üzerine beyaz boyayla yapilmis geometrik desenlerle süslü, disli, yivli, çizgi bezekli kaplar, kabartma insan yüzlü vazolar (antropomorf) gün isigina çikarilmistir.
Kaledorugu Höyügü
Kavak ilçesinde bulunan höyükte, Eski Tunç Çagi buluntulari 1940-1942 yillarinda yapilan kazilar sonucu güni sigina çikarilmistir. Gömütle ölülerin düzeltilmis toprak üstüne hoker (cenin) pozisyonunda yatirildigi dikkati çekmektedir. Ölü armaganlari arasinda el yapimi siyah, kirmizi, kahverengi, yivli (kazima çizgili) kaplar, yassi balta, hançer, kemik biz ve agirsaklar bulunmustur.
Lerdüge Tümülüsleri
Havza ilçesinin 21 km. dogusunda Lerdüge döneminde bes tümülüs saptanmistir. 1946 yilinda baslatilan çalismalarda çikan buluntular Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndedir. 4 no'lu tümülüsün buluntularindan ve mimari tekniginden M.Ö. 1-M.S. 2. yüzyil arasinda kullanildigi anlasilmaktadir. Demir kenetlerle baglanmis tas kapaktan olusan giristen, tonoz örtülü dromosa (geçit) ve küçük bir kapidan gömüt odasina girilmektedir. Kesme tastan tonoz örtülü gömüt odasinin duvarlari insan ve hayvan betimleri ile süslenmistir. Betimler, bitkisel ve geometrik motiflerle çevrilidir. Altin süs gereçleri, tunç kandiller, çesitli büyüklükte siseler, tümülüste bulunan esyalardir .
Çal Köyü Tümülüsü
Vezirköprü'nün güneybatisinda Çal köyündedir.
Yukari Çal Köyü Tümülüsü
Vezirköprü'nün dogusunda yukari Çal köyündedir.
Kületek Tümülüsü
Ilçe'nin Kületek köyündedir.
Örenyeri Yerlesmesi
K öprü?nün kuzeydogusunda yer alan Güder ve Bogazkoru köyleri hudutlarinda yer almaktadir.
Roma ve Geç Antik Çagi Yerlesmeleri
Kizilcaören Yerlesmesi
Vezirköprü'nün güneydogusunda yer alan Kizilcaören köyündedir.
Yagbasan Tümülüsü
Ilçenin kuzeybatisinda yer alamaktadir. Yagibasan köyünün Çalticak mahallesi'nde 3 tümülüs mevcuttur.
Çeltek Tümülüsleri
Çeltek Köyü'nün güneybatisinda 2 adet tümülüs mevcuttur.
Asagi Narli Tümülüsü
Asagi Narli köyünde olup, Dogantepenin güneydogusundadir.
Avdan Köyü Tümülüsü
Avdan köyünün güney ve güneybatisinda olmak üzere 2 adet tümülüs vardir.
Maltepe Tümülüsü
Köprübasi'nin kuzeydogusunda yer alan Bogazkoru köyündedir.
Tepeören Tümülüsü
Köprübasi'nin kuzeybatisinda yer alan Tepeören Köyündedir.
Roma ve Geç Antik Çagi Yerlesmeleri.
Adatepe Yerlesmesi
Ada Tepe köyündedir.
Çöge Köyü Yerlesmesi
Vezirköprü'nün kuzeybatisinda yer alan Çöge köyünün okulu önündedir.
Mather Dolarosa Kilisesi
Ulugazi Mahallesinde yer almaktadir. 1846 yilinda yapilan bina, 1885 yilinda kilise olarak kullanilmaya baslanmistir. Ibadete ve ziyarete açiktir.
Büyük Cami
Kale mahallesinde, Saathane Meydani yakininda yer almaktadir. Batumlu Haci Ali tarafindan 1884'te yaptirilmistir. Mermer mihrap ve ahsap minberi dikkati çekmektedir.
Yali Cami
Bugday Pazari semtinde, Gümrük ve Iskele Caddesi üzerindedir. Mehmet Sadik Bin Abdullah tarafindan 1312 yilinda yaptirilmistir. Tronoplu kubbesi, sekizgen bir kasnak üzerine oturmaktadir. Küçük ve dikdörtgen kaideli bir minaresi vardir.
Kursunlu Cami
Pazar Mahallesi, 100. Yil Bulvari üzerinde yer almaktadir. Hicri 1340'da Molla Fahrettin tarafindan yaptirilmistir. Cami kare planli olup, kesme tastan yapilmistir. Sekizgen kasnaga oturan kubbeye giris tonozlarla saglanmistir.
Haci Hatun Camii
Kale Mahallesinde Saathane Mahallesi yakinindadir. 1694 yilinda Ibrahim kizi Hatice Hatun tarafindan hayrat olarak yaptirilmistir. Kesme tastan yapilmis olan cami kare planli, tek kubbelidir.
Kale Camii
Kuyumcular çarsisindadir. 1314'de Ilhanli Valisi Emir Timurtas Pasa adina yaptirilmistir.
Pazar Camii
Pazar mahallesinde bulunmaktadir. 14. yüzyil Ilhanli yapisi olan eser, 1819?da onarilmistir. Cami dikdörtgen planli olup, ahsap çati ile örtülüdür.
Türbeler
Samsun'da yer alan türbeler sunlardir: Seyh Seyyid Kudbettin Türbesi, Kiliçdede Türbesi, Emir Mirzabey Türbesi, Hizirbey Türbesi ve Mustafabey Türbesi.
Kizilirmak'in denize döküldügü yerde iki büyük, iki küçük tepeden olusur Ikiztepe. Hint-Avrupa kökenli Anadolulu bir halkin yasadigi IÖ 3200 lerde baslayan ve 2100 lere kadar kesintisiz 1100 yillik zaman dilimi içinde sürekli yasanmis bir Ilk Tunç Çagi yerlesmesi. Kafkasya'dan Balkanlara kadar genis bir alanda kültürel ve ticari iliskiler kuran, arsenikli bakirdan silahlar ve dokuma kumaslar üreten Ikiztepeliler, 4 bin 500 yil önce kafatasi ameliyati yapacak kadar da geliskin tip bilgisine sahiplerdi.
Bafra ilçesinin 7 km. kuzeybatisinda bulunmaktadir. Yüzey arastirmalarinda Eski Tunç Çagi ile Erken Hitit dönemi yerlesimleri oldugu anlasilmistir. Ikiztepe'yi olusturan yükseltiler dört gruba ayrilmistir. Ikiztepe'nin ilk kati M.Ö. 2. bin baslarinda yogun yerlesmeye sahne olmustur. Ikinci katta, Tunç Çagi yapi kalintilari ve erken Hitit dönemine tarihlenen çok sayida gömüt bulunmustur. Tunç yüzük, bilezik, zipkin, mizrak ucu, metal gereçler, kemik igne ve bizler ölü armagani olarak birakilmistir. Bu armaganlar, çark yapimi seramikler, kirmizi renkli kadehler, gaga agizli testiler ve küplerden olusmaktadir. Ikiztepe II'nin Tunç Çagi seramik buluntulari, deniz kabugu ve bitki katkili kaplar ilgi çekicidir.
Tekkeköy Magaralari
Samsun'un 14. km. kadar dogusunda Tekkeköy Ilçesi sinirlari içerisinde yer almaktadir. Findicak ve Çinarli derelerinin suladigi vadi boyunca yükselen kaya kitlelerinde büyüklü küçüklü oyuk ve magaralar vardir. 1941 yilinda Ankara Üniversitesi Dil Tarih - Cografya Fakültesi Ögretim Üyelerinden Prof. Dr. Tahsin ÖZGÜÇ baskanliginda bir heyet tarafindan yapilan kazi ve arastirmalar sirasinda, burada çok sayida prehistorik magara, siginak ve düz yerlesme yeri kesfedilmis, Paleolitik Çaga dek uzanan buluntular elde edilmistir. Bu magaralarda yasayan Paleolitik Çag insani madeni tanimamis, bütün aletlerini tas, agaç ve kemikten yapmistir. Geçimlerini avcilik ve toplayicilikla saglamislar, tasi yontmak suretiyle yaptiklari el baltalari, mizrak uçlari, kesiciler, kaziyicilar gibi çesitli aletleri kullanmislardir. Tekkeköy'de yapilan kazi ve arastirmalarda genellikle mezar hediyesi olarak kullanilmis olan çanak-çömlek, küpe, bilezik, biçak-kama, okucu, toplu igne vb. eserler bulunmustur. Bu eserler biçimleri ve teknik özellikleri ile Orta Anadolu seviyesinde olup, kemik aletler de Orta ve Bati Anadolu'daki benzerlerine kiyasla daha ileri bir isçilige sahiptir. Çinarcik ve Findicak vadilerinin birlestigi yerde ve her iki vadiye hakim durumda bulunan kaya kitlesi "Delikli Kaya" adiyla bilinmektedir. Bu kaya kitlesinden çikan basamaklar, teknik ve biçim yönünden incelenmis ve Delikli Kaya'nin bir Frig Kalesi oldugu anlasilmistir. Tekkeköy buluntulari Samsun Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.
Bafra Asarkale ve Kaya Mezarlari
Bafra Ilçesi'nin 30 km. güneybatisinda, Kizilirmak Vadisi içerisinde ve Altinkaya Baraji yakinindadir. Asarkale, Hellenistik Çag'a ait olup savunma (korunma) amaciyla yapilmistir. Anakayaya oyularak yapilmis (3) adet mezarin da ayni döneme ait oldugu sanilmaktadir.
Dündartepe (Öksürüktepe) Ören Yeri
Samsun Merkez ilçenin 3 km. güneydogusunda bulunan 15 m. yüksekligindeki Höyükte, Kalkolitik, Eski Tunç ve Hitit çaglarina iliskin üç kültür kati vardir. Höyügün tepesindeki en son yerlesme Eski Tunç Çagi'na aittir. Höyügün eteklerinde Hitit yerlesmesine rastlanmistir. 1. kültür katinda Kalkolitik döneme tarihlenen yapi kalintilari, el yapimi seramik parçalari, pismis toprak agirliklar, çakmaktasi biçak vs. bulunmustur. Höyügün tepesinde ve eteklerindeki 2. kültür kati Eski Tunç Çagi'na tarihlenmektedir. Yanginla sona eren bu katta dörtgen planli ev ve ocak, koyu gri renkli, içi kirmizi yada kahverengi kaplar, kemik esyalar, pismis toprak agirsaklar bulunmustur. Höyügün tepesi disinda eteklerinde Hitit dönemine tarihlenen 3. kültür katinda üç yapi kati saptanmistir. Birinci yapi katinda tas temelli kerpiçten evler (M.Ö. 1500-1200), ikinci yapi katinda tas temel kalintilari (M.Ö.1500), üçüncü yapi katinda çogu boya astarli, çarkta yapilmis ve iyi firinlanmis seramik buluntulari, pismis toprak mühürler, hayvan heykelcikleri, kemik igneler (M.Ö.1500'den önce) ele geçirilmistir.
Tekkeköy Ören Yeri
Dündartepe'nin 14 km. güneydogusunda Tekkeköy ilçesi sinirlari içinde yer almaktadir. 1940'da yapilan arkeolojik kazi çalismalari sonucunda Hitit ve Eski Tunç Çagi dönemlerine ait buluntular ele geçmistir. Buluntular arasinda çark yapimi, devetüyü, kirmizi renkli seramikler çogunluktadir. Eski Tunç Çagi katinda ise çok sayida gömüt, el yapimi seramik buluntular, siyah zemin üzerine beyaz boyayla yapilmis geometrik desenlerle süslü, disli, yivli, çizgi bezekli kaplar, kabartma insan yüzlü vazolar (antropomorf) gün isigina çikarilmistir.
Kaledorugu Höyügü
Kavak ilçesinde bulunan höyükte, Eski Tunç Çagi buluntulari 1940-1942 yillarinda yapilan kazilar sonucu güni sigina çikarilmistir. Gömütle ölülerin düzeltilmis toprak üstüne hoker (cenin) pozisyonunda yatirildigi dikkati çekmektedir. Ölü armaganlari arasinda el yapimi siyah, kirmizi, kahverengi, yivli (kazima çizgili) kaplar, yassi balta, hançer, kemik biz ve agirsaklar bulunmustur.
Lerdüge Tümülüsleri
Havza ilçesinin 21 km. dogusunda Lerdüge döneminde bes tümülüs saptanmistir. 1946 yilinda baslatilan çalismalarda çikan buluntular Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndedir. 4 no'lu tümülüsün buluntularindan ve mimari tekniginden M.Ö. 1-M.S. 2. yüzyil arasinda kullanildigi anlasilmaktadir. Demir kenetlerle baglanmis tas kapaktan olusan giristen, tonoz örtülü dromosa (geçit) ve küçük bir kapidan gömüt odasina girilmektedir. Kesme tastan tonoz örtülü gömüt odasinin duvarlari insan ve hayvan betimleri ile süslenmistir. Betimler, bitkisel ve geometrik motiflerle çevrilidir. Altin süs gereçleri, tunç kandiller, çesitli büyüklükte siseler, tümülüste bulunan esyalardir .
Çal Köyü Tümülüsü
Vezirköprü'nün güneybatisinda Çal köyündedir.
Yukari Çal Köyü Tümülüsü
Vezirköprü'nün dogusunda yukari Çal köyündedir.
Kületek Tümülüsü
Ilçe'nin Kületek köyündedir.
Örenyeri Yerlesmesi
K öprü?nün kuzeydogusunda yer alan Güder ve Bogazkoru köyleri hudutlarinda yer almaktadir.
Roma ve Geç Antik Çagi Yerlesmeleri
Kizilcaören Yerlesmesi
Vezirköprü'nün güneydogusunda yer alan Kizilcaören köyündedir.
Yagbasan Tümülüsü
Ilçenin kuzeybatisinda yer alamaktadir. Yagibasan köyünün Çalticak mahallesi'nde 3 tümülüs mevcuttur.
Çeltek Tümülüsleri
Çeltek Köyü'nün güneybatisinda 2 adet tümülüs mevcuttur.
Asagi Narli Tümülüsü
Asagi Narli köyünde olup, Dogantepenin güneydogusundadir.
Avdan Köyü Tümülüsü
Avdan köyünün güney ve güneybatisinda olmak üzere 2 adet tümülüs vardir.
Maltepe Tümülüsü
Köprübasi'nin kuzeydogusunda yer alan Bogazkoru köyündedir.
Tepeören Tümülüsü
Köprübasi'nin kuzeybatisinda yer alan Tepeören Köyündedir.
Roma ve Geç Antik Çagi Yerlesmeleri.
Adatepe Yerlesmesi
Ada Tepe köyündedir.
Çöge Köyü Yerlesmesi
Vezirköprü'nün kuzeybatisinda yer alan Çöge köyünün okulu önündedir.
Mather Dolarosa Kilisesi
Ulugazi Mahallesinde yer almaktadir. 1846 yilinda yapilan bina, 1885 yilinda kilise olarak kullanilmaya baslanmistir. Ibadete ve ziyarete açiktir.
Büyük Cami
Kale mahallesinde, Saathane Meydani yakininda yer almaktadir. Batumlu Haci Ali tarafindan 1884'te yaptirilmistir. Mermer mihrap ve ahsap minberi dikkati çekmektedir.
Yali Cami
Bugday Pazari semtinde, Gümrük ve Iskele Caddesi üzerindedir. Mehmet Sadik Bin Abdullah tarafindan 1312 yilinda yaptirilmistir. Tronoplu kubbesi, sekizgen bir kasnak üzerine oturmaktadir. Küçük ve dikdörtgen kaideli bir minaresi vardir.
Kursunlu Cami
Pazar Mahallesi, 100. Yil Bulvari üzerinde yer almaktadir. Hicri 1340'da Molla Fahrettin tarafindan yaptirilmistir. Cami kare planli olup, kesme tastan yapilmistir. Sekizgen kasnaga oturan kubbeye giris tonozlarla saglanmistir.
Haci Hatun Camii
Kale Mahallesinde Saathane Mahallesi yakinindadir. 1694 yilinda Ibrahim kizi Hatice Hatun tarafindan hayrat olarak yaptirilmistir. Kesme tastan yapilmis olan cami kare planli, tek kubbelidir.
Kale Camii
Kuyumcular çarsisindadir. 1314'de Ilhanli Valisi Emir Timurtas Pasa adina yaptirilmistir.
Pazar Camii
Pazar mahallesinde bulunmaktadir. 14. yüzyil Ilhanli yapisi olan eser, 1819?da onarilmistir. Cami dikdörtgen planli olup, ahsap çati ile örtülüdür.
Türbeler
Samsun'da yer alan türbeler sunlardir: Seyh Seyyid Kudbettin Türbesi, Kiliçdede Türbesi, Emir Mirzabey Türbesi, Hizirbey Türbesi ve Mustafabey Türbesi.