Yozgat Tarihi Yozgat Resimleri
YOZGAT'IN TARİHİ YERLERİ
Büyük Camii
Çapanoğlu Camii
Osmanli Imparatorlugu döneminde Avrupa etkisinde ortaya çikan Türk mimari stilinin Anadolu'da meydana getirilen nadide eserlerinden bir tanesi de Yozgat Çapanoglu Cami'dir. Genel görünüsüyle Istanbul'da sayisiz örneklerini gördügümüz abide eserlerin sade karakterli bir örnegidir. Yüksek kasnakli, çapi 15.15 metre olan genis kubbesi, ince uzun minaresiyle sehrin her tarafindan örülen bu yapi Yozgat'in ve Yozgat'ta Çapanogullarinin ölmeyen sembolü olmustur.
Iki kisimdan meydana gelen bu caminin birinci kismi Çapanoglu Ahmet Pasa'nin büyük oglu Mustafa bey tarafindan Hicri 1193 Miladi 1779 yilinda; ikinci kisim ise kardesi Süleyman bey tarafindan Hicri 1209 Miladi 1794 - 95 yillarinda yaptirilmistir. Mimarinin kim oldugu bilinmeyen ve 16 yil ara ile yapilan ilave ile iç ve dis cami olmak üzere iki kisimdan meydana gelmektedir. Iç cami beyaz, dis cami açik kahverengi - bordo kesme taslarla yapilmistir. Birçok özellikleri ayri olan bu kisim birbiriyle çok güzel bagdasmistir.
Camiin dört tarafi avlu duvariyla çevrilmis olup, avluya dogu tarafindan ve batidan kemerli birer abide kapi ile girilmekte iken 1964 yilinda kuzey tarafindan üçüncü bir kapi daha ilave edilmistir. Avlu giris kapilari hizasinda güney de kalan kisim Çapanogullari ailesi ve memleketin esrafi için kabristan olarak kullanilmistir.
Camii avlusunun kuzey duvarina bitisik mermer sütunlu sundurma altinda 17 adet abdest alma musluklari siralanmistir. Sadirvan duvarinin arkasinda 30 m3 su ihtiva eden bir hazne vardir. 1964 yilinda 8 sütuna dayali sivri kubbeli ikinci bir sadirvan daha yapilmistir. Harim kubbe kasnagindaki 16 adet yuvarlak kemerli vitray pencereden baska güney, dogu ve bati cephelerinde üçer sirali üçer pencere olmak suretiyle (7 - 9 - 9) pencere ile aydinlanmakta olup, alt sira pencereleri dört köse ve mermer tas çerçeveli diger pencerelerin tamami vitray, alçi islemeli ve renkli camlarla süslenmistir. Cami hariminde devrin en parlak sanat özelligini mihrap ve minber tasimaktadir. Kible duvari zarif profillerle bir çikinti yapan mihrap kirmizi, siyah, beyaz, açikkahverengi , beyaz ve yesil mermer bloklarla adeta islenmistir. Minber renkli damarli mermerlerden yapilmistir.
Camiin Çapanoglu Mustafa Bey'e ait Hicri 1193 tarihli kitabesi harimin dis camiye açilan yapinin tas kapisi üstündedir. Son cemaat mahallinin sag yaninda ve zeminde minareye çikis yerini içine alan küçük bir oda ile üzerinde camii için depo olarak kullanilan bir oda vardir. Simetriginde ise camii disinda kalan ve ayri bir kubbe ile örtülü türbe bulunmaktadir. Dis camii olarak bilinen ikinci bölüm; dört sütunla biten üç küçük kubbeli son cemaat mahallini içine alan, ortada aynali tonozla örtülü bir dikdörtgen ve bunun iki yaninda kubbeye örtülü kara bölümün teskil ettigi bir sistemden olusmaktadir. Camiin birinci kismi harim , harimin kuzey istikametinde mahfil ve mahfil altindaki iki büyük ayak etrafinda üç ayri kapi ile son cemaat yerine çikilmaktadir. Kare biçiminde olan harim genis bir kubbe ile örtülmüstür. Güney, dogu ve bati yönlerinde duvar içerisine gizlenmis 8 örme ayak üzerine atilan sivri kemerlerle genis kubbeye geçirilmektedir. Bu örme ayaklar disindan da kubbe etegine kadar devam ederek yukarida kubbe kasnaginin etrafinda 8 adet müstakil kule meydana getirmektedir. Köselerde örme ayaklara dayali yarim kubbe biçimli tromplar vardir. Kuzeydeki ayaklara bagli sivri kemerlerin olusturdugu üçlü bir sistem iki kata bölünerek cephesi harime açilan mahfili meydana getirmistir.
Basçavus Camii:
1800-1801 yillarinda Çapanoglu Süleyman Bey'in Basçavusu Halil Aga tarafindan yaptirilmistir.Caminin iç mekani kare planlidir. Kirma çatili,tas ve tugla karisimi kargir bir yapi olan caminin kuzeybatisina yapisik yuvarlak gövdeli minaresi ile büyük bir avlusu vardir. Bati tarafi hazire olarak kullanilmistir. Caminin mihrabi tezniyatsiz olup mihrabin üzerinde ayni seviyede devam eden agaçtan oyma stilize dal ve çiçek motifleri yer alir. Güney cephede ve tavana yakin yerlerde sivri nal kemerli alçi isleri ve renkli camlarla bezeli pencereler mevcuttur. Tavan örnegi çok nadir görülen çikmali rozet,stilize edilmis nebatad ve kafes motiflerinden olusan göbek motifleri,ahsap oymadan ibaret bir süslemeyle bezelidir. Duvarlar gül ve diger çiçek motifleriyle süslüdür.
Kayyumzade (Demirci Ali Efendi) Camii:
1804 yilinda Cevheri Ali Efendi tarafindan yaptirildigi yazitindan anlasilmaktadir. Kirma çatili son cemaat yeri olan haremin birlestigi kuzeydogu kösesinde,çokgen minaresi olan,genis avlu içinde kurulmus olan yapiya kuzeydeki tek kapidan girilir. Avlunun dogu iç duvarinda iki agaç direk üzerine oturan ufak bir revakli kismi vardir. Bu bölümün güneyine bir medrese yapilmis ve uzun süre bu amaçla kullanilmistir. Caminin mahvil galerisinde ahsap oyma bitkisel ve geometrik motifler,kemerlerde ise Barok tarzda kalem isleri vardir. Kare biçimli tavan göbegi geometrik motiflerle bezelidir.
Cevheri (Cevahir) Ali Efendi Camii:
Yazitina göre 1788 yilinda Çapanogullari döneminde Cevahir (Cevheri) Ali Efendi tarafindan Haci Mehmet Aga adina yaptirilmistir. Cami kareye yakin dikdörtgen bir plan üzerine kurulmus,düz ahsap tavanlidir. Yapiyi çevreleyen sari kesme tastan yapilmis avlu duvari vardir. Caminin kuzeydogusunda yapisik,kare kaide üzerine oturan,armudi iri topuklu,çokgen gövdeli,beyaz kesme tastan yapilmis minaresi,kemerli profillerle genisleyen serefe ve kursun kaplamali külahi ilgi çekicidir. Mahfilin orta kismi balkon gibi güneye dogru çikinti yapar. Revakli bölümün içinde bir lahit yer alir.
Kiziltepe Köyü Camii:
Yazitina göre 1816-1817 tarihinde Halil Aga'nin karisi Ayse Hanim tarafindan yaptirilmistir.
Osmanpasa Türbesi :
Merkez Ilçe Osmanpasa Kasabasindadir. Camiye bitisik,kubbeli,kubik,moloz tas yapidadir. Yapim tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte yapi içindeki sandukadan 1240 tan sonra yapildigi anlasilmaktadir. Türbeye güneydeki yuvarlak çift kurali büyük bir kapidan girilir. Yapi içerisinde dört sanduka vardir. En eski sanduka,Emir Sultan Seref'ud din Ismail bin Muhammed'e aittir. Yapi içinde ve disinda hiçbir süsleme yoktur.
Görpeli Türbesi:
Merkez Ilçenin Görpeli Köyündedir. Türbenin yaninda bir çesme mahzeni bulunmaktadir.
Karabiyik Köprüsü
Yozgat-Sefaatli köyünün 38. kilometresinde Kanak Suyu üzerinde kurulmustur. Yavuz Sultan Selim tarafindan Misir seferine giderken (1516) yaptirilmistir. Ayaklar üzerinde oturan üç sivri kemerli, iki alçak mahmuzlu, 60 santimetre yüksekligindeki korkuluk duvari ile uçlarda ve ortada baba taslari olan, beyaz kesme tastan yapilmis bir köprüdür. 54 metre boyunda, 4.5 metre eninde olan köprünün ortasina dogru bir harpusluk fark edilir.
Çadir Höyük
Sorgun ilçesi Peyniryemez köyü sinirlari içerisinde bulunan höyük üzerinde kalkolitik, Eski Tunç Çagi tarihlerine ait eserler kazilar vasitasiyla ele geçirilmis olup halen Prof. Dr. Ronald Gurney baskanligindaki bir ekip tarafindan bilimsel kazi çalismalari devam etmektedir.
Mercimek Tepe
Yozgat merkez ilçe Esentepe Mevkiinde bulunan Höyük üzerinde 1986-1991 yillari arasinda araliklarla Yozgat Müze Müdürlügünce kurtarma kazilari yapilmis ve bu kazilar sonucunda Höyükte M.Ö 3000-2000 yillarina tarihlenen Eski Tunç Çagi eserleri veren tabakalarda çalisilmistir. Ele geçen eserler arasinda pismis topraktan yapilmis mutfak, yiyecek-içeçek esyalari, kadin süs esyalari, agirsak ve küp mezarlar çikarilmistir.
KÜMBETLER Çayiralan Ilçesinde Çerkezbey Türbesi, Çandir Ilçesinde Sah Sultan Hatun ve Osmanpasa Kasabasinda Emirci Hatun Türbeleri vardir. Akdağmadeni
Ali Çelebi Türbesi :
Çaliskan köyündeki türbenin 1466 veya 1467 tarihleri arasinda yapildigi sanilmaktadir. Dikdörtgen planli,beldeken tarzinda türbeler grubuna giren bu türbe,kare planli “L” ayaklar arasinda üç sivri kemere ve duvara pandandifle oturan ufak kubbeli bir yapidir. Türbe içinde ve disinda birer mezar tasi vardir. Ayrica türbe içinde el yazmali kitap sayfalarina rastlanan kare planli besik tonozlu örtülü esas odasi mezar odasi toprak altinda kalmistir.
Mahmut Çelebi Türbesi :
Çaliskan köyündeki ikinci türbedir. Kubbesi ve üst kismi yikik olan türbenin diger türbeden farki ebatlari bakimindan daha büyük olmasidir.1477 de yapilan türbe Mahmut çelebiye aittir. Yapida devsirme malzeme kullanilmistir.
Behramsah Kalesi :
Çaliskan köyünün kuzeyinde bulunan yüksek bir kaledir. Giyaseddin Keykavus emirlerinden Necmeddin Behram Sahi Candar'a ait olan kale, 13. Yüzyilin ilk yarisinda yapilmistir. Kalenin birçok kismi yikik ve harap,bati ve güney duvarlari ayaktadir. Yüksek kale duvarlari,moloz tas üzerine kesme tas kaplidir. Içte tugla gibi çaprazlama dizilerle siralanarak zigzaz duvar dolgusunu olusturmustur.
Kilise :
Kesme Tastan yapilmis büyük bir kilisedir. Kilise tavanindaki Hz. Isa resmi tahrip görmüstür. Kilisenin girisleri yikilmis durumdadir.
Çayrıalan
Çerkez Bey Türbesi :
1855 e tarihlenen türbe,kare kaide üzerine oturan,sekizgen prizma gövdeli,kuzeye açilan eyvanli ve kubbelidir. Osmanli türbeleri gibi yalin katli ve kubbelidir. Sembolik lahit odasini distan sivri kemer silmeli üç dikdörtgen pencere aydinlatir. Tas kemerli bir kapisi olan esas mezar odasina,dört basamakli bir merdivenle inilir. Kare planli esas mezar odasinin üzerini aynali tonoz örter. Içeriyi rüzgar deligi aydinlatir.
Kubbeli Cami :
Çerkezbey türbesinin yanindadir. Caminin orijinal kitabesi bulunmamasina karsin,son cemaat yerinde hareme giris kapisi üzerinde 1152 yilinda yapildigi yazilidir.
Çokradan Köyü Cami :
Caminin 1816-1817 tarihlerinde yapildigi belirtilmektedir. Kirma çatili,dikdörtgen planli,moloz tas bir yapidir.
Çandır
Sah Sultan Hatun Türbesi :
1500 yilinda yapilan türbe Dulkadirli Beyi Alauddevle'nin oglu Sahruh'un karisi Sahsultan'a aittir. Düzgün kesme taslardan örülmüs,sekizgen gövdeli ve
içten kubbe,distan pirimidal çatiyla örtülü asil bölümle,buraya dogrudan eklenmis besik tonozlu derin eyvan bölümünden olusmustur. Duvar yüzeyinden hafif taskin profillerle,basik kemerli asil girisin üzerindeki fazla derin olmayan bes sirali mukarnasla degerlendirilmistir. Mukarnas siralarinin altindaki boslukta,içi katmerli çiçek motifleri vardir. Yapinin sekiz yüzeyini de dolasan mermer levhalar üzerine kabartma harflerle Farsça beyitler yazilmistir.
Sah Ruh Mescidi :
Yapim tarihi bilinmemekte,mescide giris kapisi üzerinde bulunan tamir kitabesine göre,Ahmet Oglu Aslan Pasa tarafindan 1744 yilinda tamir edilmistir. Mescit kirma çatili iki minareli ve moloz tastan yapilmis ve iki minaresi mevcuttur.
Sorgun
Salih Pasa Camii :
yazitindan Salih Pasa tarafindan 1813 tarihinde yapildigi anlasilmaktadir. 1955 yilinda bati duvari sabit kalmak suretiyle orijinal plani pek bozulmadan tamamen yenilenmistir.
Saraykent
Divanli Köyü Magaralar :
Sarayken Ilçesi Divanli Köyünde bulunan magaralar çesitli bölmelerden olusmaktadir. Magaralar Kayalara oyuldugu gibi,tastan oyma merdivenlerle inilen magaralar da vardir. Bu magaralarin Bizans dönemine ait oldugu belirtilmektedir.
Çinçinli Sultan Hani :
Ilçe merkezinin 16 km. kuzeyindedir. 1221 yilinda Valide Sultan Mahperi Hatun tarafindan yaptirilmistir. Moloz tas ve üzeri kesme tas kaplama bir yapidir. Üst örtüsü tamamen yikilmistir. Duvarlarin bir kismi ayakta durmaktadir.
Yerköy
Saray Köyü Çapanoglu Camii :
Yozgat'in 20 km. batisinda Ankara-Yozgat yolu üzerindeki Saray Köyündeki camii 1765 de Kapucubasi Çapanoglu Ahmet Pasa tarafindan yaptirilmistir. 1957 te tek serefeli minaresi ilave edilmistir. Kirma çatili köse duvarlari ve pencere kenarlari kesme tas,diger kisimlari moloztas bir yapidir. Yapi içinde ahsap ve kalem isi olmak üzere iki türlü süslemeye karsilasilmaktadir. Ahsap süsleme kiris uçlarindan ve minber korkuluklari kafes isçiligi ile yapilmistir
Çapanoğlu Camii
Osmanli Imparatorlugu döneminde Avrupa etkisinde ortaya çikan Türk mimari stilinin Anadolu'da meydana getirilen nadide eserlerinden bir tanesi de Yozgat Çapanoglu Cami'dir. Genel görünüsüyle Istanbul'da sayisiz örneklerini gördügümüz abide eserlerin sade karakterli bir örnegidir. Yüksek kasnakli, çapi 15.15 metre olan genis kubbesi, ince uzun minaresiyle sehrin her tarafindan örülen bu yapi Yozgat'in ve Yozgat'ta Çapanogullarinin ölmeyen sembolü olmustur.
Iki kisimdan meydana gelen bu caminin birinci kismi Çapanoglu Ahmet Pasa'nin büyük oglu Mustafa bey tarafindan Hicri 1193 Miladi 1779 yilinda; ikinci kisim ise kardesi Süleyman bey tarafindan Hicri 1209 Miladi 1794 - 95 yillarinda yaptirilmistir. Mimarinin kim oldugu bilinmeyen ve 16 yil ara ile yapilan ilave ile iç ve dis cami olmak üzere iki kisimdan meydana gelmektedir. Iç cami beyaz, dis cami açik kahverengi - bordo kesme taslarla yapilmistir. Birçok özellikleri ayri olan bu kisim birbiriyle çok güzel bagdasmistir.
Camiin dört tarafi avlu duvariyla çevrilmis olup, avluya dogu tarafindan ve batidan kemerli birer abide kapi ile girilmekte iken 1964 yilinda kuzey tarafindan üçüncü bir kapi daha ilave edilmistir. Avlu giris kapilari hizasinda güney de kalan kisim Çapanogullari ailesi ve memleketin esrafi için kabristan olarak kullanilmistir.
Camii avlusunun kuzey duvarina bitisik mermer sütunlu sundurma altinda 17 adet abdest alma musluklari siralanmistir. Sadirvan duvarinin arkasinda 30 m3 su ihtiva eden bir hazne vardir. 1964 yilinda 8 sütuna dayali sivri kubbeli ikinci bir sadirvan daha yapilmistir. Harim kubbe kasnagindaki 16 adet yuvarlak kemerli vitray pencereden baska güney, dogu ve bati cephelerinde üçer sirali üçer pencere olmak suretiyle (7 - 9 - 9) pencere ile aydinlanmakta olup, alt sira pencereleri dört köse ve mermer tas çerçeveli diger pencerelerin tamami vitray, alçi islemeli ve renkli camlarla süslenmistir. Cami hariminde devrin en parlak sanat özelligini mihrap ve minber tasimaktadir. Kible duvari zarif profillerle bir çikinti yapan mihrap kirmizi, siyah, beyaz, açikkahverengi , beyaz ve yesil mermer bloklarla adeta islenmistir. Minber renkli damarli mermerlerden yapilmistir.
Camiin Çapanoglu Mustafa Bey'e ait Hicri 1193 tarihli kitabesi harimin dis camiye açilan yapinin tas kapisi üstündedir. Son cemaat mahallinin sag yaninda ve zeminde minareye çikis yerini içine alan küçük bir oda ile üzerinde camii için depo olarak kullanilan bir oda vardir. Simetriginde ise camii disinda kalan ve ayri bir kubbe ile örtülü türbe bulunmaktadir. Dis camii olarak bilinen ikinci bölüm; dört sütunla biten üç küçük kubbeli son cemaat mahallini içine alan, ortada aynali tonozla örtülü bir dikdörtgen ve bunun iki yaninda kubbeye örtülü kara bölümün teskil ettigi bir sistemden olusmaktadir. Camiin birinci kismi harim , harimin kuzey istikametinde mahfil ve mahfil altindaki iki büyük ayak etrafinda üç ayri kapi ile son cemaat yerine çikilmaktadir. Kare biçiminde olan harim genis bir kubbe ile örtülmüstür. Güney, dogu ve bati yönlerinde duvar içerisine gizlenmis 8 örme ayak üzerine atilan sivri kemerlerle genis kubbeye geçirilmektedir. Bu örme ayaklar disindan da kubbe etegine kadar devam ederek yukarida kubbe kasnaginin etrafinda 8 adet müstakil kule meydana getirmektedir. Köselerde örme ayaklara dayali yarim kubbe biçimli tromplar vardir. Kuzeydeki ayaklara bagli sivri kemerlerin olusturdugu üçlü bir sistem iki kata bölünerek cephesi harime açilan mahfili meydana getirmistir.
Basçavus Camii:
1800-1801 yillarinda Çapanoglu Süleyman Bey'in Basçavusu Halil Aga tarafindan yaptirilmistir.Caminin iç mekani kare planlidir. Kirma çatili,tas ve tugla karisimi kargir bir yapi olan caminin kuzeybatisina yapisik yuvarlak gövdeli minaresi ile büyük bir avlusu vardir. Bati tarafi hazire olarak kullanilmistir. Caminin mihrabi tezniyatsiz olup mihrabin üzerinde ayni seviyede devam eden agaçtan oyma stilize dal ve çiçek motifleri yer alir. Güney cephede ve tavana yakin yerlerde sivri nal kemerli alçi isleri ve renkli camlarla bezeli pencereler mevcuttur. Tavan örnegi çok nadir görülen çikmali rozet,stilize edilmis nebatad ve kafes motiflerinden olusan göbek motifleri,ahsap oymadan ibaret bir süslemeyle bezelidir. Duvarlar gül ve diger çiçek motifleriyle süslüdür.
Kayyumzade (Demirci Ali Efendi) Camii:
1804 yilinda Cevheri Ali Efendi tarafindan yaptirildigi yazitindan anlasilmaktadir. Kirma çatili son cemaat yeri olan haremin birlestigi kuzeydogu kösesinde,çokgen minaresi olan,genis avlu içinde kurulmus olan yapiya kuzeydeki tek kapidan girilir. Avlunun dogu iç duvarinda iki agaç direk üzerine oturan ufak bir revakli kismi vardir. Bu bölümün güneyine bir medrese yapilmis ve uzun süre bu amaçla kullanilmistir. Caminin mahvil galerisinde ahsap oyma bitkisel ve geometrik motifler,kemerlerde ise Barok tarzda kalem isleri vardir. Kare biçimli tavan göbegi geometrik motiflerle bezelidir.
Cevheri (Cevahir) Ali Efendi Camii:
Yazitina göre 1788 yilinda Çapanogullari döneminde Cevahir (Cevheri) Ali Efendi tarafindan Haci Mehmet Aga adina yaptirilmistir. Cami kareye yakin dikdörtgen bir plan üzerine kurulmus,düz ahsap tavanlidir. Yapiyi çevreleyen sari kesme tastan yapilmis avlu duvari vardir. Caminin kuzeydogusunda yapisik,kare kaide üzerine oturan,armudi iri topuklu,çokgen gövdeli,beyaz kesme tastan yapilmis minaresi,kemerli profillerle genisleyen serefe ve kursun kaplamali külahi ilgi çekicidir. Mahfilin orta kismi balkon gibi güneye dogru çikinti yapar. Revakli bölümün içinde bir lahit yer alir.
Kiziltepe Köyü Camii:
Yazitina göre 1816-1817 tarihinde Halil Aga'nin karisi Ayse Hanim tarafindan yaptirilmistir.
Osmanpasa Türbesi :
Merkez Ilçe Osmanpasa Kasabasindadir. Camiye bitisik,kubbeli,kubik,moloz tas yapidadir. Yapim tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte yapi içindeki sandukadan 1240 tan sonra yapildigi anlasilmaktadir. Türbeye güneydeki yuvarlak çift kurali büyük bir kapidan girilir. Yapi içerisinde dört sanduka vardir. En eski sanduka,Emir Sultan Seref'ud din Ismail bin Muhammed'e aittir. Yapi içinde ve disinda hiçbir süsleme yoktur.
Görpeli Türbesi:
Merkez Ilçenin Görpeli Köyündedir. Türbenin yaninda bir çesme mahzeni bulunmaktadir.
Karabiyik Köprüsü
Yozgat-Sefaatli köyünün 38. kilometresinde Kanak Suyu üzerinde kurulmustur. Yavuz Sultan Selim tarafindan Misir seferine giderken (1516) yaptirilmistir. Ayaklar üzerinde oturan üç sivri kemerli, iki alçak mahmuzlu, 60 santimetre yüksekligindeki korkuluk duvari ile uçlarda ve ortada baba taslari olan, beyaz kesme tastan yapilmis bir köprüdür. 54 metre boyunda, 4.5 metre eninde olan köprünün ortasina dogru bir harpusluk fark edilir.
Çadir Höyük
Sorgun ilçesi Peyniryemez köyü sinirlari içerisinde bulunan höyük üzerinde kalkolitik, Eski Tunç Çagi tarihlerine ait eserler kazilar vasitasiyla ele geçirilmis olup halen Prof. Dr. Ronald Gurney baskanligindaki bir ekip tarafindan bilimsel kazi çalismalari devam etmektedir.
Mercimek Tepe
Yozgat merkez ilçe Esentepe Mevkiinde bulunan Höyük üzerinde 1986-1991 yillari arasinda araliklarla Yozgat Müze Müdürlügünce kurtarma kazilari yapilmis ve bu kazilar sonucunda Höyükte M.Ö 3000-2000 yillarina tarihlenen Eski Tunç Çagi eserleri veren tabakalarda çalisilmistir. Ele geçen eserler arasinda pismis topraktan yapilmis mutfak, yiyecek-içeçek esyalari, kadin süs esyalari, agirsak ve küp mezarlar çikarilmistir.
KÜMBETLER Çayiralan Ilçesinde Çerkezbey Türbesi, Çandir Ilçesinde Sah Sultan Hatun ve Osmanpasa Kasabasinda Emirci Hatun Türbeleri vardir. Akdağmadeni
Ali Çelebi Türbesi :
Çaliskan köyündeki türbenin 1466 veya 1467 tarihleri arasinda yapildigi sanilmaktadir. Dikdörtgen planli,beldeken tarzinda türbeler grubuna giren bu türbe,kare planli “L” ayaklar arasinda üç sivri kemere ve duvara pandandifle oturan ufak kubbeli bir yapidir. Türbe içinde ve disinda birer mezar tasi vardir. Ayrica türbe içinde el yazmali kitap sayfalarina rastlanan kare planli besik tonozlu örtülü esas odasi mezar odasi toprak altinda kalmistir.
Mahmut Çelebi Türbesi :
Çaliskan köyündeki ikinci türbedir. Kubbesi ve üst kismi yikik olan türbenin diger türbeden farki ebatlari bakimindan daha büyük olmasidir.1477 de yapilan türbe Mahmut çelebiye aittir. Yapida devsirme malzeme kullanilmistir.
Behramsah Kalesi :
Çaliskan köyünün kuzeyinde bulunan yüksek bir kaledir. Giyaseddin Keykavus emirlerinden Necmeddin Behram Sahi Candar'a ait olan kale, 13. Yüzyilin ilk yarisinda yapilmistir. Kalenin birçok kismi yikik ve harap,bati ve güney duvarlari ayaktadir. Yüksek kale duvarlari,moloz tas üzerine kesme tas kaplidir. Içte tugla gibi çaprazlama dizilerle siralanarak zigzaz duvar dolgusunu olusturmustur.
Kilise :
Kesme Tastan yapilmis büyük bir kilisedir. Kilise tavanindaki Hz. Isa resmi tahrip görmüstür. Kilisenin girisleri yikilmis durumdadir.
Çayrıalan
Çerkez Bey Türbesi :
1855 e tarihlenen türbe,kare kaide üzerine oturan,sekizgen prizma gövdeli,kuzeye açilan eyvanli ve kubbelidir. Osmanli türbeleri gibi yalin katli ve kubbelidir. Sembolik lahit odasini distan sivri kemer silmeli üç dikdörtgen pencere aydinlatir. Tas kemerli bir kapisi olan esas mezar odasina,dört basamakli bir merdivenle inilir. Kare planli esas mezar odasinin üzerini aynali tonoz örter. Içeriyi rüzgar deligi aydinlatir.
Kubbeli Cami :
Çerkezbey türbesinin yanindadir. Caminin orijinal kitabesi bulunmamasina karsin,son cemaat yerinde hareme giris kapisi üzerinde 1152 yilinda yapildigi yazilidir.
Çokradan Köyü Cami :
Caminin 1816-1817 tarihlerinde yapildigi belirtilmektedir. Kirma çatili,dikdörtgen planli,moloz tas bir yapidir.
Çandır
Sah Sultan Hatun Türbesi :
1500 yilinda yapilan türbe Dulkadirli Beyi Alauddevle'nin oglu Sahruh'un karisi Sahsultan'a aittir. Düzgün kesme taslardan örülmüs,sekizgen gövdeli ve
içten kubbe,distan pirimidal çatiyla örtülü asil bölümle,buraya dogrudan eklenmis besik tonozlu derin eyvan bölümünden olusmustur. Duvar yüzeyinden hafif taskin profillerle,basik kemerli asil girisin üzerindeki fazla derin olmayan bes sirali mukarnasla degerlendirilmistir. Mukarnas siralarinin altindaki boslukta,içi katmerli çiçek motifleri vardir. Yapinin sekiz yüzeyini de dolasan mermer levhalar üzerine kabartma harflerle Farsça beyitler yazilmistir.
Sah Ruh Mescidi :
Yapim tarihi bilinmemekte,mescide giris kapisi üzerinde bulunan tamir kitabesine göre,Ahmet Oglu Aslan Pasa tarafindan 1744 yilinda tamir edilmistir. Mescit kirma çatili iki minareli ve moloz tastan yapilmis ve iki minaresi mevcuttur.
Sorgun
Salih Pasa Camii :
yazitindan Salih Pasa tarafindan 1813 tarihinde yapildigi anlasilmaktadir. 1955 yilinda bati duvari sabit kalmak suretiyle orijinal plani pek bozulmadan tamamen yenilenmistir.
Saraykent
Divanli Köyü Magaralar :
Sarayken Ilçesi Divanli Köyünde bulunan magaralar çesitli bölmelerden olusmaktadir. Magaralar Kayalara oyuldugu gibi,tastan oyma merdivenlerle inilen magaralar da vardir. Bu magaralarin Bizans dönemine ait oldugu belirtilmektedir.
Çinçinli Sultan Hani :
Ilçe merkezinin 16 km. kuzeyindedir. 1221 yilinda Valide Sultan Mahperi Hatun tarafindan yaptirilmistir. Moloz tas ve üzeri kesme tas kaplama bir yapidir. Üst örtüsü tamamen yikilmistir. Duvarlarin bir kismi ayakta durmaktadir.
Yerköy
Saray Köyü Çapanoglu Camii :
Yozgat'in 20 km. batisinda Ankara-Yozgat yolu üzerindeki Saray Köyündeki camii 1765 de Kapucubasi Çapanoglu Ahmet Pasa tarafindan yaptirilmistir. 1957 te tek serefeli minaresi ilave edilmistir. Kirma çatili köse duvarlari ve pencere kenarlari kesme tas,diger kisimlari moloztas bir yapidir. Yapi içinde ahsap ve kalem isi olmak üzere iki türlü süslemeye karsilasilmaktadir. Ahsap süsleme kiris uçlarindan ve minber korkuluklari kafes isçiligi ile yapilmistir